تفسیر نظریه شهید صدر (ره) در باب کشف مذهب اقتصادی مطابق با مبانی فقه شیعه

شهید سید محمد باقر صدر(ره) اقتصاد اسلامی را به معنای مذهب اقتصادی می داند و آن را چنین تعریف می کند: روشی که جامعه در زندگی اقتصادی و حل مشکلات عملی آن را بر می گزیند. وی راه دستیابی آن را روش اکتشاف یا به عبارت دیگر حرکت از روبنا به زیربنا معرفی می کند.
پرسش بسیار مهم که محققان اقتصاد اسلامی درباره روش شهید صدر(ره) با آن مواجه اند این است که آیا مذهب اقتصادی ای که شهید صدر(ره) معرفی می کند و مبنای عمل و ضوابط رفتارهای اقتصادی افراد و نهادهای اقتصادی قرار می گیرد به لحاظ مبانی فقه شیعه حجت است.
برخی از اندیشمندان در دفاع از نظریه شهید صدر (ره) بر این باورند که مباحث مربوط به نظام اقتصادی از جمله مذهب اقتصادی نیازمند بحث حجیت نیست و در این گونه مباحث می توان به ظن غیر معتبر از جمله قیاس، استحسان و... عمل کرد.
نویسنده این مقاله انتساب این تفسیر را به نظریه شهید صدر(ره) صحیح نمی داند، بلکه معتقد است شهید صدر(ره) در پی کشف واقع و نفس الامر است، اما چون کشف مذهب اقتصادی را ضروری می داند و از سوی دیگر کشف آن را با مراجعه به ادله و نصوص ناممکن می یابد، به عبارت دیگر چون باب علم و علمی کشف مذهب اقتصادی را منسد می بیند، استفاده از ظن غیر معتبر را برای کشف مذهب اقتصادی لازم می شمارد. بنابراین، تنها بدین طریق می توان نظریه اکتشاف شهید صدر(ره) را مطابق با مبانی فقه مذهب شیعه تفسیر کرد.