بررسی منابع انرژی زمین گرمایی و کانی سازی آتشفشان تفتان با استفاده از ایزوتوپ های پایدار آب

استراتوولکانو تفتان در 100 کیلومتری جنوب– جنوب شرق زاهدان و جنوب شرق ایران واقع شده است. سنگ های آتشفشانی عمدتا از نهشته های پیروکلاستیکی همراه با گدازه های آندزیتی، داسیتی و ریولیتی تشکیل شده اند. بخش زیادی از این سنگ ها بطور محلی شدیدا دچار دگرسانی گرمابی شده اند. در حال حاضر آتشفشان در مرحله فعال فومارولیک است چون تعدادی دهانه فعال فومارولیک که خروج بخارات و گازهای گوگردی از آنها نمایان است و تعدادی چشمه آب گرم در کراترهای جوان و در دامنه کوه تفتان دیده می شود. در این مطالعه چهار نمونه از چشمه های آب گرم و آب های جاری در کوه تفتان جهت تعیین ایزوتوپ های پایدار و ترکیب شیمیایی آنها تجزیه شد. مقادیر dD آب های جاری 30– و 35- در هزارو مقادیر d18O آنها 5.4- و6.4- در هزار می باشد. مقادیر dD چشمه های آبگرم 25- و -26 در هزار و مقادیر d18O آنها 2- در هزار می باشد. مقادیر dD و d18O آب های جاری منطبق با خط آب های جوی جهانی است در حالی که مقادیر dD و d18O چشمه های آب گرم منطبق بر آن نیست و سنگین تر است. عامل عمده این غنی شدگی تبخیر زیر زمینی آب های جوی نفوذ کرده در کوه تفتان است که بیان کننده حضور آب گرم در اعماق سطحی از حرارتی بین 150 تا 220 درجه سانتیگراد است. نتایج حاصل از مطالعات ایزوتوپی، خروج گاز، وجود چشمه های آب گرم، مناطق گسترده دگرسانی در کوه تفتان حاکی از وجود میدان زمین گرمایی فعال و کانی سازی اقتصادی در ناحیه تفتان می باشد.