بررسی سرواپیدمیولوژی لیشمانیوز احشایی (کالا آزار) در شهرستان گرمی از استان اردبیل

لیشمانیوز احشایی یا کالاآزار در بعضی از نقاط ایران از جمله مناطقی از استان های اردبیل، آذربایجان شرقی، بوشهر و فارس به صورت آندمیک دیده می شود. این بیماری در سایر استان های کشور به شکل پراکنده و اسپورادیک گزارش شده است. با توجه به گزارش موارد متعدد بیماری کالاآزار از شهرستان گرمی به مراکز بهداشتی استان اردبیل، انجام مطالعه بر روی بیماری مذکور در این منطقه ضروری به نظر می رسید لذا این بررسی با هدف تعیین وضعیت لیشمانیوز احشایی در شهرستان گرمی از استان اردبیل در سال 1383 به انجام رسید.
روش نمونه برداری به شکل خوشه ایو گروه های تحت مطالعه شامل کودکان زیر 12 سال و %10 بزرگسالان بوده است. در مجموع 1155 نمونه خون از افراد مذکور تهیه شد که با روش سرولوژی آگلوتیناسیون مستقیم (DAT) به منظور اندازه گیری آنتی بادی ضد لیشمانیایی مورد آزمایش قرار گرفت. در نهایت با استفاده از روش DA، 32 نفر (%2.8) دارای آنتی بادی اختصاصی ضد لیشمانیا با عیار 1:800? بوده و در کل نمونه ها 7 نفر (%0.6) با عیار 1:3200? از نظر سرولوژی مثبت بودند. نمونه های مثبت و مشکوک DAT با دو تست IFA و ELISA نیز بررسی شدند. همچنین از بین سگ های صاحبدار، 22 قلاده (%2.6) سگ علایم دار در این مطالعه مورد آزمایش سرولوژی قرار گرفتند که 3 قلاده (%13.7) سگ دارای آنتی بادی ضد لیشمانیا با استفاده از تست های DAT (?1:320) و Dipstick rk39 بودند.
پس از کالبد گشایی این سه قلاده سگ، آزمایش پارازیتولوژیکی یکی از سگ ها مثبت بود. جداسازی و کشت همین ایزوله نیز موفقیت آمیز بوده که با استفاده از روش RAPD-PCR گونه انگل L.infantum تعیین شد. در این بررسی اختلاف معنی داری بین جنس مذکر (%2.7) و مونث (%2.8) در ابتلا به لیشمانیوز احشایی مشاهده نشد (p=0.8) ولی موارد بیماری در کودکان زیر 4 سال بیشتر بود(p<0.05). نتایج این مطالعه نشان می دهد که بیماری کالاآزار یکی از مشکلات بهداشتی شهرستان گرمی بوده و این بررسی ضرورت انجام مطالعات تکمیلی و توسعه امکانات بهداشتی، درمانی و تشخیصی را در منطقه بیان می کند.