عنایت الهی از دیدگاه ملاصدرا و ابن سینا

رابطه خدا و جهان که در حوزه اندیشه های انسانی عمری به درازای تفکر بشر دارد، جزو بنیادی ترین مسائل فلسفه و کلام در دنیای اسلام به شمار می آید. چرایی و چگونگی پیدایش نظام آفرینش، تناقض نماهایی نظیر وحدت و کثرت، حادث و قدیم، اراده و ضرورت علی، اول الاوائل، آخر الاواخر و... اندکی از بی شمار مسائل فلسفی است که آرامش و قرار را از ذهن متفکران در طول تاریخ گرفته است. پیدایش دیدگاه های طبیعت گرایانه محض، پوچ گرایی سوفسطایی، اصالت انسان، تفکر خدامحوری و ده ها نحله فکری دیگر هر یک حاکی از تلاش مستمر و همه جانبه اندیشمندان برای تبیین ارتباط خدا و جهان است. در مقاله حاضر، نگارنده با اشاره ای بسیار گذرا به پیشینه بحث صفت عنایت الاهی، به تبیین دیدگاه دو فیلسوف نامدار جهان اسلام شیخ الرئیس ابن-سینا و حکیم صدرالمتالهین و اختلاف نظر آن دو در این باره و بیان کیفیت فاعلیت خداوند می پردازد.