استنتاج علی و باورهای دینی؛ بحثی در فلسفه دین دیوید هیوم

دیوید هیوم برای آن که درباره عقاید دینی به شیوه ای قابل تفاهم داوری کند، کوشیده است تا از حساب احتمالات بهره گیرد. وی دراستفاده از حساب احتمالات بر آرای ویژه ای در خصوص علیت و استنتاج علی تکیه دارد. از نظر او، روابط علی خاص میان پدیده ها، از طریق تکرار مشاهده تقارن یا توالی آن پدیده ها بر ما آشکار می شوند. حاصل این تکرار، تداعی طبیعی و غیرقابل اجتنابی میان پدیده های مقارن است. همه تداعی های از این قبیل قوت و شدت یکسانی ندارند. در مواردی که مشاهدات قبلی بدون استثنا و یکنواخت باشد تداعی قوی است و اگر یکنواخت نباشد، قوت این تداعی به نسبت، تقلیل می یابد. حساب احتمالات کمک می کند تا با مشاهده هر یک از پدیده های متداعی بتوانیم احتمال وجود پدیده دیگر را محاسبه کنیم. در انجام این محاسبه، هیوم به احتمالات شرطی، احتمال پیشین و احتمال پسین توجه ویژه دارد و نحوه محاسبه خود را بر شکل ابتدایی قانون یا فرمولی مبتنی کرده که امروزه به فرمول بیز شهرت یافته است. نتیجه اعمال فرمول بیز بر سنجش برهان نظم و مبحث معجزه از نظر هیوم نشان دهنده غیرمنتج بودن برهان نظم و غیرقابل پذیرش بودن اخبار معجزه است. دراین مقاله نشان داده شده که هیوم در این قضاوت خود دچار مغالطه و مصادره به مطلوب است.