بررسی تاثیر تمرینات تنفسی بر میزان اشباع اکسیژن خون شریانی و الگوی تنفسی در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن انسدادی ریه

تنفس یکی از فرآیندهای حیاتی موجود زنده می باشد، که باعث ورود اکسیژن به بدن و خروج دی اکسید کربن از آن می شود. این فرآیند در بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری های مزمن انسدادی ریه (COPD) دچار اختلال می شود. مهمترین روش به حداقل رساندن اختلال ایجاد شده انجام مانورهای تنفسی است که باعث نوتوانی ریوی می شوند. لذا به منظور تعیین تاثیر تمرینات تنفسی به عنوان یکی از مانورهای تنفسی بر میزان اشباع اکسیژن خون شریانی (O2Sat) و الگوی تنفسی در بیماران مبتلا به بیماری های مزمن انسدادی ریه در بخشهای داخلی بیمارستان شهید بهشتی کاشان این تحقیق انجام گرفت.
این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی از نوع قبل و بعد است که در آن تاثیر تمرینات تنفسی بر میزان O2Sat و الگوی تنفسی در 60 بیمار مبتلا به COPD بررسی شد. نمونه گیری به روش در دسترس انجام شد. ابتدا اطلاعات دموگرافیک و پایه، تعداد تنفس (RR) و ریتم تنفس در برگ مصاحبه ثبت شد. توسط دستگاه پالس اکسیمتری میزان O2Sat اندازه گیری و ثبت گردید. سپس تمرینات تنفسی آموزش داده شد و از بیماران خواسته شد به مدت 10 دقیقه تنفس با لبهای غنچه شده را انجام دهند. بلافاصله پس از انجام تمرینات، 5، 10، 15، 20، 30 و 60 دقیقه بعد، مجددا میزان O2Sat و RR و ریتم تنفس اندازه گیری و ثبت شد. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از آزمونهای غیر پارامتر یک جفت، ویلکاکسون و مک نمار استفاده شد.
یافته ها بیانگر آن بود که بیشترین درصد (%43.3) افراد کشاورز بودند و 30 درصد نیز در صنایع ریسندگی و بافندگی کار می کردند. اکثر واحدهای مورد پژوهش (%56.3) سیگاری بودند. میانگین میزان O2Sat قبل از تمرینات تنفسی %87.4 بود که بلافاصله بعد از انجام تمرینات تنفس افزایش (%93) قابل توجهی را نشان داد که این میزان تا یک ساعت بعد از تمرینات نیز افزایش نشان داد. مقایسه میزان O2Sat قبل و بعد از تمرینات تنفسی به غیر از دقیقه پنجم در بقیه زمانها تفاوت معنی داری از نظر افزایش نشان داد (p<0.001). میانگین RR بلافاصله بعد از تمرین تنفسی 27.7 درصد کاهش داشت که این کاهش 5 دقیقه بعد به کمترین حد خود رسید ولی دوباره در زمانهای بعد افزایش یافته و سرانجام بتدریج به حالت متعادلی درآمد. تمرینات تنفسی روی ریتم تنفس تاثیری نداشت.
نتایج مطالعه نشان داد که تمرینات تنفسی مانند تنفس لب غنچه ای باعث افزایش میزان اشباع اکسیژن خون شریانی و ایجاد الگوی تنفسی عمیق و نهایتا بهبود عملکرد ریوی می شود. بنابراین باید تمرینات تنفسی در برنامه های فیزیوتراپی تنفسی بیماران مبتلا به COPD گنجانده شود تا کیفیت زندگی آنان بهتر شود.