فلسفه و زبان دینی

پل ریکور (Paul Ricoeur) ادیب و فیلسوف فرانسوی از دانشمندان شناخته شده عصر حاضر است. از او به عنوان یکی از ستون های هرمنوتیک مدرن نام می برند. او به همراه موریس مرلوپونتی مهم ترین سخنگوی پدیدارشناسی در فرانسه، و در دهه اخیر برجسته ترین نظریه پرداز هرمنوتیک ادبی محسوب می شود. او با طرح «هرمنوتیک یادآوری»2 به حساب می آید، در صدد نقد و رفع کاستی های آن روش هرمنوتیکی برآمده است.
مقاله حاضر مقاله نخست از بخش اول کتاب «Figuring the Sacred» ریکور است که در سال 1995 م با ترجمه انگلیسی به چاپ رسیده است.
نویسنده در این اثر با رویکرد خاصی از نظریه تفسیر، یعنی هرمنوتیک فلسفی، پیرامون زبان دین به بحث می پردازد. در حقیقت ریکور در صدد ایضاح سه فرض مربوط به فلسفه زبان دینی (1. ایمان دینی ممکن است از خلال زبان آن دین مشخص شود; 2. این نوع از گفتار بی معنی نیست; 3. این نوع از گفتار صادق هم هست.) بر اساس روش هرمنوتیکی است.
بی تردید یکی از مباحث مهمی که در عرصه فلسفه دین در مغرب زمین مطرح گردیده و سپس به حوزه مباحث اسلامی وارد شده است; مسئله «زبان دین و مکانیسم فهم و تحلیل آن» است. اینکه آیا زبان دین معنادار است یا بی معنا؟ با همان معیارهای علمی و تجربی قابل اثبات، ابطال و تایید است یا نه؟ و چه ارتباطی با زبان علم و اخلاق و فلسفه دارد؟ و...
بر خلاف بسیاری از نظریه های مطرح در عرصه زبان دین، این اثر کوششی است در جهت اثبات معناداری زبان دین و صادق بودن آنکه به وسیله ریکور مطرح گردیده است. از این جهت اهمیت شایانی در عرصه مباحث مربوط به زبان دین دارد.