مقایسه اثرات تزریق مرفین و لیدوکائین در هسته میخی شکل موش صحرایی بر تعدیل حس درد مزمن و حاد با استفاده از آزمون فرمالین

هسته های میخی شکل (Cuneiformis: CnF) موجود در ناحیه بطنی جانبی ماده خاکستری دور کانالی (Periaqueductal Gray: PAG)، دارای گیرنده های مخدر مانندی (Opioid) هستند که در تعدیل درد شدید نقش دارند. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تاثیر تزریق درون هسته ای مرفین در ناحیه CnF مغز موش صحرایی بر تغییر درد مزمن و نقش ضد احساس درد آن (Antinociceptive) انجام شد.
روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، از 40 سر موش صحرایی نر نژاد NMRI در گروه های آزمون و شاهد استفاده شد. از داروهای مرفین و لیدوکائین در گروه آزمون و محلول فیزیولوژیک نرمال سالین در گروه شاهد، با روش تزریق درون هسته ای و عمل کانول گذاری در ناحیه CnF به وسیله دستگاه استریوتاکسی مطابق روش Paxinos وWatson استفاده شد. برای ایجاد درد، در هر دو گروه، 50 mL، فرمالین %2.5 در پنجه پای چپ حیوان تزریق شد و تعداد گازگرفتن یا لیسیدن ناحیه فوق، به عنوان شاخص درد در مرحله حاد (اول) (0-5 دقیقه) و مرحله مزمن (دوم) (15-60 دقیقه) در نظر گرفته شد. داده ها با استفاده از آزمونهای آماری آنالیز واریانس و پس آزمون Tukey در سطح معنی داری P£0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
تعداد گازگرفتن در گروه های شاهد (سالین) و دست نخورده (فقط آزمون فرمالین) تقریبا برابر بود؛ ولی این تعداد در گروه های مرفین و لیدوکائین نسبت به گروه شاهد در مرحله اول، کاهش معنی داری نشان داد (P<0.01). مرحله دوم در گروه مرفین نیز با کاهش درد همراه بود (P<0.05) ولی این اثر در گروه لیدوکائین از بین رفته بود. تزریق توام مرفین و لیدوکائین در هسته CnF سبب کاهش شدیدتری حتی نسبت به گروه های مرفین و لیدوکائین در مرحله حاد (P<0.0001) و مرحله مزمن درد (P<0.05) گردید.
هسته CnF دارای گیرنده های مو (m) می باشد و در تعدیل درد مزمن نیز نقش دارد. از طرفی نقش مرفین در تعدیل دردهای حاد و مزمن در مسیر نزولی بیش از نقش لیدوکائین می باشد؛ به نظر می رسد هسته میخی شکل در مسیرهای نزولی تعدیل درد بدون توجه به حاد یا مزمن بودن درد به طور مستقیم و یا از طریق هسته های مرتبط با آن باعث کاهش احساس دردهای محیطی می شود.