تاثیر نیتروژن و تنش خشکی بر تجمع کربوهیدرات های غیر ساختاری پیش از گلدهی و انتقال مجدد آنها به دانه جو

انتقال مجدد منابع درونی از مهمترین مکانیسم های گیاهان زراعی است که تا حدودی به شرایط محیطی و مواد غذایی در دسترس وابسته است. از این در این پژوهش مصرف نیتروژن قبل از گلدهی و اعمال یک تنش خشکی کنترل شده در مرحله پر شدن دانه به عنوان راهکاری برای افزایش انتفال مجدد ذخایر کربوهیدارت های غیر ساختمانی به دانه مورد مطالعه قرار گرفت. دو رقم جو (Hordeum vulgare L.) به نامهای والفجر و ریحان طی دو آزمایش گلدانی و مزرعه ای تحت تاثیر سطوح نیتروژن و تنش خشکی در قالب طرح آزمایشی فاکتوریل اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی قرار گرفتند. سه سطح نیتروژن 60، 120 و 180 کیلوگرم در هکتار مقارن با ساقه دهی و سه سطح آبیاری کامل (بیش از 80% ظرفیت زراعی)، آبیاری در 65-55 درصد و 45-35 درصد ظرفیت زراعی خاک، 10 روز پس از گلدهی اعمال شدند. کنترل آب گلدان ها به روش وزنی و کنترل آب مزرعه با نمونه گیری از خاک و تعیین رطوبت آن صورت کارایی انتقال آن در برگ، غلاف، پدانکل، دو میانگره زیر پدانکل و میانگره های پایین ساقه بررسی شد و سهم ذخایر هر یک از این بخش ها در پر کردن دانه تعیین گردید. افزایش نیتروژن، میزان ذخایر کربوهیدراته قبل از گلدهی را در تمام بخش های مذکور افزایش داد، اما موجب کاهش مقدار ذخایر انتقال یافته از زمان گلدهی تا رسیدگی و نیز کاهش کارایی انتقال ذخایر گردید. با افزایش شدت تنش خشکی، میزان انتقال ذخایر از گلدهی تا رسیدگی افزایش یافت و انتقال مجدد با کارایی بیشتری انجام شد. در میان بخش های رویشی مورد مطالعه دو میانگره زیر پدانکل و دو میانگره پایین ساقه بیشترین کارایی را در انتقال کربوهیدرات ها داشتند و پس از جمع بندی نتایج و تعیین سهم هر بخش در پر کردن دانه، ذخایر کربوهیدرات غیر ساختمانی موجود در دو میانگره زیر پدانکل به عنوان مهمترین ذخایر در پر کردن دانه مشخص گردید. در قالب این پژوهش تفاوت چشمگیری میان دو رقم مورد مطالعه وجود نداشت.