اثر مداخلات حمایتی روانی- اجتماعی بر نشانه های اختلال استرس پس از سانحه در نوجوانان آسیب دیده از زلزله بم

در نوجوانان حوادث طبیعی باعث تخریب عملکرد فردی و اجتماعی و تهدید تمامیت فیزیکی و یا روانی می گردد. روش های مختلفی برای مقابله با اثرات اینگونه وقایع بکار رفته است. بازگوئی روانشناختی و روش های شناختی رفتاری در پیشگیری و درمان نشانه های اختلال استرس پس از سانحه بکار رفته اند. در مطالعات مختلف اثر این روش ها به طور جداگانه و اکثرا در بزرگسالان بررسی شده ولی مشخص نیست که ترکیبی از این دو روش مداخله، در تخفیف و یا کاهش شدت نشانه های این اختلال موثر باشد. به منظور ارزیابی اثر گروه درمانی مبتنی بر بازگوئی روانشناختی همزمان با روش های رفتاری - شناختی در نوجوانان این مطالعه انجام شده است.
در یک مطالعه تک گروهی از نوع قبل - بعد، نوجوانانی که برخی نشانه های اختلال استرس پس از سانحه زلزله بم را بر اساس معیارهای DSM-IV داشته و نیازمند درمان داروئی بخاطر شدت اختلال و یا همزمانی سایر اختلالات روانپزشکی نبودند تحت مداخلات گروهی شامل یک جلسه بازگوئی روانشناختی و 3 جلسه درمان شناختی - رفتاری قرار گرفتند. نشانه های اختلال توسط مقیاس CAPS بلافاصله و 3 ماه بعد از مداخله ارزیابی شد. نتایج از طریق آزمون های T-Paired و Repeated measure قبل و بعد از انجام مداخله مقایسه شد.
تعداد 30 نفر از بازماندگان زلزله با میانگین سنی 4/16 سال وارد مطالعه شدند و 8 نفر به دلیل مهاجرت و یا تمایل شخصی از مطالعه خارج شدند. پس از انجام مداخلات تغییر تواتر نشانه های اختلال بلافاصله پس از مداخله معنی دار P<0.05 و پس از سه ماه معنی دار نبود. تغییر میانگین عمق و شدت نشانه ها بلافاصله پس از انجام مداخله و پس از سه ماه معنی دار نبود. تغییر میانگین شدت نشانه های یادآوری، اجتناب و برانگیختگی در طی دوره سه ماهه از نظر آماری معنی دار نبود P>0.05. و فقط کاهش در شاخص تواتر نشانه های اجتناب بلافاصله پس از مداخله از نظر آماری معنی دار بود P<0.05. ولی پس از سه ماه از مداخله تغییرات معنی دار نیست.
انجام مداخلات درمانی شامل یک جلسه بازگوئی روانشناختی و 3 جلسه درمان رفتاری شناختی گروهی اگرچه در برخی موارد باعث کاهش شاخص تواتر نشانه های اختلال PTSD شد ولی به طور کلی و در دراز مدت موثر نبود.