تغییرات تراکم استخوان بعد از پیوند مغز استخوان در 63 بیمار مبتلا به لوسمی و لنفوم

پیوند مغز استخوان (BMT) درمان بسیاری از بیماری های بد خیم و غیر بدخیم است و عوارض دراز مدت آن مثل استئوپوروز باید در نظر گرفته شود. هدف از این مطالعه بررسی کاهش تراکم استخوان بعد از BMT در بیماران مبتلا به لوسمی یا لنفوم است.
در این مطالعه همگروهی آینده نگر، 63 بیمار که به دلیل لوسمی حاد و مزمن و لنفوم تحت پیوند مغزاستخوان قرار می گرفتند وارد مطالعه و در پایان تعداد 28 نفر بررسی شدند. چگالی معدنی استخوان (BMT) قبل از پیوند، شش و 12 ماه پس از آن اندازه گیری شد. استئوکلسین و آلکالین فسفاتاز و تلوپیتید C_ ترمینال کلاژن نوع I و غلظت سرمی کلسیم، فسفر، ویتامین D، PTH و هورمونهای جنسی نیز به همین ترتیب بررسی شدند.
BMD در گردن فمور از0.13± 1.01 گرم بر سانتی متر مربع در زمان پیوند به 0.13 ± 0.96 گرم بر سانتی متر مربع در ماه ششم رسید که با p<0.001 افت معنی دار داشت. سطح آلکالن فسفاتاز در ماه دوازدهم به طور معنی داری بیشتر بود (p=0.007). در خصوص استئوکلسین، اختلاف مشاهده شده در دوره های زمانی مختلف از نظر آماری معنی دار نبود(p=0.15). نوسانات افزایشی متوسط ICTP معنی دار شده است(p=0.04) سطح کلسیم در ماه ششم و سطح فسفر در ماه دوازدهم با p=0.002 و p=0.04 افزایش معنی دار داشت. سطح ویتامین D و پاراتورمون از ماه ششم تا ماه دوازدهم با p=0.04 و p=0.01 به طور معنی داری کاهش داشت. کاهش استروژن در خانم ها در ماه ششم از نظر آماری معنی دار بود (p=0.01) و در سایر شرایط، نوسانات آن از نظر آماری معنی دار نبود. به طور کلی تغییرات تستوسترون نیز در مردان از نظر آماری معنی دار نبود.
خطر تحلیل استخوان در هر دو نوع پیوند اتولوگ و آلوژن در ناحیه گردن استخوان ران بیشتر از مهره های کمری است و این امر، در شش ماه نخست پس از پیوند رخ می دهد. راهکارهای پیشگیری و درمان باید مورد توجه قرار گیرند.