اختلالات متابولیسم کلسیم در اطفال مبتلا به لوسمی حاد لنفوبلاستیک، قبل و بعد از شیمی درمانی

امروزه با درمان های رایج، عمر و امید به زندگی در کودکان مبتلا به لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL) افزایش یافته است و در نتیجه توجه پژوهشگران بیشتر به کیفیت زندگی این بیماران در درازمدت معطوف شده است. این بیماران در درازمدت با مشکلاتی مانند اختلالات بیوشیمیایی وضعیت مواد معدنی و ویتامین د، کاهش محتوای مینرال در استخوان و شکستگی های پاتولوژیک ناشی از استئوپروز رو به رو می شوند. هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین و مقایسه شاخص های بیوشیمیایی متابولیسم کلسیم، قبل و بعد از شیمی درمانی در بیماران مبتلا به ALL بوده است.
بیماران مورد مطالعه گروهی از کودکان یک تا ده ساله مبتلا به ALL بودند که در مدت دو سال پیاپی به بخش سرطان شناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز مراجعه کرده و همگی شیمی درمانی مشابهی دریافت نموده بودند. از تمامی بیماران نمونه خون (کلسیم، فسفر، آلبومین و آلکالین فسفاتاز) و ادرار (کلسیم و کارنیتین) بلافاصله پس از تشخیص و قبل از شروع شیمی درمانی گرفته شد. نمونه های مشابهی نیز حدود 4 تا 8 ماه بعد از اتمام درمان گرفته شد و مورد آزمایش قرار گرفت.
در مجموع بیست بیمار با میانگین سنی 4/2±8/4 سال که 50 درصد آنها پسر و 50 درصد دختر بودند بررسی شدند. میانگین کلسیم سرم بیماران قبل از شیمی درمانی 9 و پس از آن (4 تا 8 ماه بعد) mg/dL 4/9 بود (05/0p<). تفاوت میانگین فسفر (4/0p<) و آلکالین فسفاتاز (3/0p<) قبل و بعد از شیمی درمانی معنی دار نبود. 65 درصد بیماران قبل از شیمی درمانی هیپرکلسیوری داشتند ولی 4 تا 8 ماه بعد این رقم به 25 درصد رسید (03/0p<).
بر اساس پژوهش حاضر به نظر می رسد که در کودکان مبتلا به ALL، اختلالات متابولیسم کلسیم شایع است. از طرفی شیمی درمانی در درازمدت اثر قابل توجهی بر شاخص های متابولیسم استخوان و مینرال نداشته است و حتی به نظر می رسد که با انجام شیمی درمانی و کنترل روند بیماری (پس از گذشت 4 تا 8 ماه) شاخص های فوق رو به بهبود گذاشته اند به طوری که هیپرکلسیوری کاهش یافته، کلسیم سرم افزایش معنی داری یافته است. در نتیجه احتمالا نقش روند خود بیماری در ایجاد اختلالات متابولیسم استخوان و کلسیم بیش از اثرات شیمی درمانی است.