ارزیابی اثر ضد دردی گالبانوم (الئوکم رزین گیاه باریچه) به وسیله تست فرمالین در موش

گیاه باریجه از خانواده چتریان و از گیاهان دایمی و بومی ایران و افغانستان می باشد و مانند بسیاری از گیاهان، وجود مواد فعال بیولوژیک در آن به اثبات رسیده است. از جمله وجود ترپنوئیدها و آلکالوئیدها، آلفاپینن و کاردنولیدها در آنالیز فیتوشیمیایی عصاره های مختلف این گیاه دیده شده است و بر این اساس پتانسیل آن را دارد که از نظر خواص ضد التهابی و درمانی بیشتر بررسی شود. هدف از این پژوهش ارزیابی اثر ضد دردی گالبانوم (الئوگم رزین گیاه باریجه) به وسیله تست فرمالین در موش بود.
این مطالعه تجربی در بخش فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1383 انجام گردید و در آن 120 سر موش سوری نر با محدوده وزنی 32 25 گرم استفاده شد که به طور تصادفی در دوازده گروه ده تایی قرار گرفتند. در گروه های باریجه با دوز 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، مرفین با دوزهای 4 و6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و سدیم سالیسیلات با دوزهای 100 و200 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، 15 دقیقه قبل از تزریق فرمالین داروی مورد نظر به صورت داخل صفاقی تزریق شد. در گروه های شاهد حجمی برابر از نرمال سالین (شاهد سدیم سالیسیلات) و یا دی متیل سولفوکسید(شاهد باریجه) 15 دقیقه قبل از تزریق زیر جلدی فرمالین به صورت داخل صفاقی تزریق شد. در گروه های دیکلوفناک سدیم با دوزهای 5 و10 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و پیروکسیکام با دوز 50 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، 30 دقیقه قبل از تزریق فرمالین، داروی مورد نظر به صورت داخل صفاقی تزریق گردید. بعد از دریافت داروها به مدت یک ساعت در محفظه مخصوص تست فرمالین رفتارهای حیوان دقیقا مشاهده و ثبت می گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS و آزمون های آماری آنالیز واریانس و به دنبال آن تست توکی برای مقایسه بین گروه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین و خطای معیار نمره درد در گروه باریجه، در مرحله حاد تست فرمالین 05/0±28/2 و در مرحله مزمن 03/0±09/1 بود که این مقادیر اختلاف معنی دار با گروه کنترل که هیچ دارویی قبل از تست دریافت نکردند، داشت.
بررسی نتایج و مشاهده رفتار حیوان نشان داد که تزریق داخل صفاقی شیرابه باریجه با دوز 100 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، به طور معنی دار نسبت به گروه کنترل قادر به کاهش درد می باشد و با این دوز در کاهش درد حاد و مزمن تست فرمالین رفتاری مشابه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی و نیز مرفین از خود نشان می دهد. همچنین باریجه در مرحله مزمن تست فرمالین به همراه دیکلوفناک یک اثر افزایشی نشان داد، بنابراین احتمالا باریجه اثرات ضد التهابی هم دارد.