پیامدهای ژئوپلیتیکی یازدهم سپتامبر در منطقه خاورمیانه

به طورکلی پیامدهای ژئوپلیتیکی حادثه ی یازدهم سپتامبر در دو جهت کاملا مخالف خودنمایی کرده است: نخست برجسته شدن ابعاد نظری و عینی مقوله «مرز» از جنبه ژئواکونومیک، و دوم کمرنگ شدن این ابعاد از جنبه ژئواستراتژیک. این دو بعد ژئوپلیتیکی که همچون ژانوس دو چهره ای عرصه مطالعاتی جدیدی را پیش روی صاحب نظران و محققین حوزه ژئوپلیتیک و جغرافیای سیاسی گشوده، آثار و پیامدهای عمده ای در منطقه خاورمیانه داشته است. در یک مبحث جمع بندی شده، این آثار و پیامدهای متعارض در قالب پنج بعد ژئوپلیتیکی سرزمینی، جمعیتی_قومی، نظامی_امنیتی، سیاسی_ حکومتی و ژئواکونومیکی در قالب طرح خاورمیانه بزرگ ظاهر شده است. استدلال اصلی مقاله آن است که تحولات ژئوپلیتیکی ایجادشده در منطقه، ناشی از تغییر نگرش نظام بین الملل نسبت به منطقه ی خاورمیانه و معطوف به اصلی ترین هسته نظام بین الملل جدید یعنی «امنیت نظام بین الملل» است.