درآمدی بر مفهوم، فرایند و ویژگی های تاریخ نگاری شفاهی

تاریخ نگاری شفاهی یکی از گونه های تاریخ نگاری است که در دهه های اخیر، رونق یافته و مانند بسیاری از مقوله های دیگر، تعریفی مورد وفاق ندارد. توجه به ثبت شفاهی حوادث تاریخی را در دیار غرب به یونان باستان نسبت داده اند، اما پیوند تاریخ نگاری با سنت نقل شفاهی حدیث در دوره اسلامی، میراثی شایسته ژرف کاوی برای پیشینه این گونه تاریخ نگاری پدید آورده است. تاریخ نگاری شفاهی به مفهوم امروزی آن، در سال های نزدیک به جنگ دوم جهانی با انگیزه ای غیر تاریخی در محیط های نظامی غرب آغاز شد، ولی به سرعت، رونقی در خور یافت و به دیگر کشورها از جمله سرزمین ما نیز راه یافت.
در این مقاله پس از مروری بر تعریف و پیشینه تاریخ نگاری شفاهی و فرایند آن، نقش و جایگاه مصاحبه کننده و مصاحبه شونده در تاریخ نگاری شفاهی و نیز تعامل تاریخ نگاری مکتوب و تاریخ نگاری شفاهی اجمالا بررسی شده، سپس ویژگی های تاریخ نگاری شفاهی در دوازده بند شمرده شده است. بخش پایانی مقاله در درنگی کوتاه به یکی از پیوندهای تاریخ نگاری شفاهی با ارزش ها و هنجارهای دینی و فرهنگی توجه کرده است.