تعیین عمل ژن و ترکیب پذیری عملکرد و سایر صفات کمی در پنبه

یکی از اهداف برنامه های اصلاحی پنبه دستیابی به عملکرد بالاست. در این مطالعه برخی از صفات کمی و مرفولوژی پنبه در قالب یک تجزیه دای آلل 6×6 یک طرفه ارزیابی شد. شش والد به همراه پانزده هیبرید حاصل (در مجموع 21 ژنوتیپ) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه ای شور در حومه شهر بندرترکمن در سال 1384 مورد بررسی قرار گرفت. پانزده صفت مهم زراعی از جمله عملکرد و اجزاء عملکرد اندازه گیری شد. تفاوت بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات (به جزء درصد سبز شدن، طول میانگره، تعداد و طول شاخه های زایا و تعداد بوته بارده در واحد سطح) معنی دار بود. در مقایسه میانگین ها، هیبرید Bulgar539×N:200از نظر عملکرد در کلاس نخست قرار گرفت. تجزیه دای آلل یکی از روش هایی است که در اکثر موارد به وسیله آن انواع واریانس های ژنتیکی مربوط به صفات کمی تعیین می شود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل 1 روش 2 گریفینگ و همچنین روش گرافیکی هیمن استفاده گردید. تجزیه دای آلل حاکی از وجود اثر افزایشی و غیرافزایشی ژن ها در کنترل صفات فوق بود. در مجموع نتیجه گیری شد که اثر افزایشی ژن ها مبین بازده بالای انتخاب برای صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و طول شاخه های رویا و وزن تر و خشک برگ، اثرات غیرافزایشی ژن ها مبین کارا بودن روش های مبتنی بر دورگ گیری برای صفات وزن قوزه و عملکرد و اثرات افزایشی و غیرافزایشی ژن ها بیانگر کارا بودن روش های مبتنی بر دورگ گیری و انتخاب در نسل های در حال تفکیک برای صفات تعداد قوزه و زودرسی می باشد. تجزیه گرافیکی صفات نشان داد که برای صفات ارتفاع بوته و تعداد شاخه های رویا رابطه غالبیت نسبی و برای وزن خشک برگ رابطه غالبیت کامل و برای سایر صفات رابطه فوق غالبیت دیده می شود.