فقه در نگاه روشنفکران

نویسنده در شماره پیشین سلسله مقالات خود به تحلیل و بررسی دیدگاه یکی از مهمترین روشنفکران عصر قاجار یعنی میرزاعبدالرحیم طالبوف در زمینه فقه و مسائل مربوط به آن می پردازد.
او بعد از بیان شرح حال کوتاهی از طالبوف به تبیین مبانی فکری اودر اعتقاد به اسلام و تشیع و نقد جدی وی از وضعیت آن هنگام ایران و رجال آن، به خصوص روحانیون پرداخته است.
سپس نشان می دهد که طالبوف همین روحیه نقادی را نسبت به تمدن غرب داشته و می کوشیده در گزینش و معرفی دستاوردهای غرب میان سره و ناسره فرق نهد. آنگاه به موضوع اصلی مقاله که فقه وشریعت از دیدگاه طالبوف است پرداخته و به تشریح نظر او درزمینه وضع قانون در جهت پاسداری از عدالت، برقراری نظم واجرای مقررات شرعی می پردازد و آشکار می سازد که طالبوف چگونه در جمع میان اندیشه های ترقی خواهانه خود و پای بندی به احکام شرعی دچار تناقض گویی ها شده است. در پایان اندیشه های طالبوف در زمینه آزادی و اقتصاد را که بر گرفته ازمکاتب لیبرالیسم و سوسیالیسم در غرب بوده است مطرح می سازدو به این نتیجه می رسد که طالبوف با نادیده گرفتن نقاط تعارض دیدگاه های خود در این موضوعات با فقه و شریعت از ارائه نظریه ای هماهنگ و شفاف در جمع میان باورهای دینی خود بااندیشه های غربی، طفره رفته است.