بررسی تغییرات مصرف مواد افیونی و مداخلات موجود در طول سال اول پس از زلزله در بم

مصرف تریاک در منطقه جنوب شرقی ایران به صورت سنتی رواج داشته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی تغییرات تعداد مصرف کنندگان، الگوهای مصرف و وضعیت خدمات درمانی برای معتادان طی یک سال پس از زلزله در شهر بم و یکی از روستاهای اطراف آن بوده است.

در این مطالعه کیفی از پنج روش مباحثه متمرکز گروهی، مصاحبه عمیق فردی، مشاهدات اتنوگرافیک، نقشه برداری و عکس برداری استفاده شده است. معتادان، مردم، ارایه کنندگان خدمات درمانی اعتیاد و سایر افراد کلیدی در 10 گروه و 69 مصاحبه عمیق فردی مورد مصاحبه قرار گرفتند.

شیوع اعتیاد در بم و باغچمک زیاد و بیشتر در مردان گزارش شد. تریاک شایع ترین ماده مصرفی بود، ولی مصرف هروئین شایع نبوده است. اکثر مصاحبه شوندگان معتقد بودند که پس از زلزله، مصرف تریاک و هروئین در بم افزایش یافته است. افزایش مصرف مواد در نوجوانان و در زنان نیز گزارش شده است. چند مرکز درمان اعتیاد در بم فعال بودند که تقریبا در همه آنها فقط خدمات سم زدایی وجود داشت. بسیاری از معتادان از وجود این مراکز بی اطلاع بودند.

افزایش شیوع اعتیاد پس از زلزله، لزوم انجام برنامه ریزی سریع برای کاهش گسترش مصرف مواد و اثرات منفی آن را می طلبد.