فرمولاسیون ژل موضعی متوترکسات و بررسی جذب پوستی آن بصورت in vitro

پسوریازیس یک بیماری مزمن و عود شونده ای می باشد که در 1 تا 6 درصد جمعیت اتفاق می افتد. متوترکسات (MTX) یک داروی شیمی درمانی سیستمیک موثر برای درمان پسوریازیس و احتمالا جهت درمان لنفومای جلدی می باشد. به دلیل خطر ایجاد فیبروزیس کبدی و دیگر سمیتهای سیستمیک مانند سرکوب مغز استخوان، به طور کلی از استفاده آن ممانعت به عمل آورده شده ولی در موارد شدید این بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. با توجه به سمیت شدید ایجاد شده در تجویز سیستمیک متوترکسات، فرمولاسیون موضعی آن ممکن است کاربرد بیشتری برای درمان پسوریازیس و دیگر بیماری های پوستی که در اثر ازدیاد تکثیر سلولی ایجاد می شوند، داشته باشد. یکی از دلایل احتمالی برای فقدان فعالیت بالینی متوترکسات موضعی در پسوریازیس نفوذ ناکافی پوستی این دارو برای مهار سنتز اپیدرمال DNA می باشد. در مطالعه حاضر اقدام به تهیه فرمولاسیون مناسب برای بهینه ساختن نفوذ MTX به صورت in vitro شده است. برای این منظور چندین فرمولاسیون ژل تهیه گردید و خصوصیات فیزیکی و پایداری آن ها بررسی شد. از میان آنها سه فرمولاسیون انتخاب شده و مطالعات جذب پوستی با استفاده از پوست رت و سل های استاندارد فرانز انجام گردید. برای تعیین مقدار دارو استفاده از متد HPLC تعیین شد. از بین سه فرمولاسیون، ترکیب برتر انتخاب شده و تاثیر افزاینده های جذب روی آن بررسی شد. به منظور افزایش جذب پوستی از درصدهای مختلف افزاینده های جذب شامل آلکیل بنزیل دی متیل کلراید، SLS، ترانسکیوتول P و اسید سالیسیلیک به عنوان ماده کراتولیتیک استفاده شده است. نتایج نشان داد که سورفکتانتهای آنیونی و کاتیونی اثر مفیدی در افزایش جذب نداشتند. ترانسکیوتول P با غلظت 2 درصد بهترین جذب پوستی را دارا بود. افزودن اسید سالیسیلیک به فرمولاسیون باعث افزایش بیشتر جذب دارو گردید. استفاده از غلظت 6 درصد اسید سالیسیلیک بیشترین میزان نفوذ دارو را ایجاد نمود. در نهایت غلظت 6 درصد اسید سالیسیلیک به همراه غلظت 2 درصد ترانسکیوتول P به عنوان فرمولاسیون برتر و نهایی انتخاب شد. فرمولاسیون تهیه شده حاوی ترانسکیوتول 2% (w/w) و اسید سالیسیلیک 6%(w/w) دارای خاصیت افزایش دهنده جذبی بالاتری بوده و می تواند بصورت بالینی برای درمان موضعی پسوریازیس بکار گرفته شود.