فعالیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات شیمیائی اسانس بخش های هوائی گیاه Satureja sahendica Bornm.

جنس Satureja متعلق به تیره Labiatea می باشد که گونه های زیادی از آن در سراسر دنیا پراکنده اند و از این میان حدود 12 گونه در ایران وجود دارند که 8 گونه آن منحصر به ایران می باشد. این گیاهان از نقطه نظر کاربرد در صنایع غذائی، داروئی، آرایشی و غیره حائز اهمیت فراوان هستند. هدف از مطالعه حاضر شناسائی کیفی و کمی اسانس بدست آمده از بخش های مختلف هوائی گیاه مرزه سهندی و مقایسه آنها با یکدیگر و تعیین میزان فعالیت آنتی اکسیدانی آنها می باشد.
در این پژوهش بخشهای هوائی گیاهS. sahendica در اواخر تابستان، در مرحله گلدهی کامل از رویشگاه طبیعی خود واقع در منطقه اسکو در آذربایجان شرقی به مختصات جغرافیائی N: 37 43 52.7 وE: 46 10 3.6 و ارتفاع 2048 متری جمع آوری و پس از خشک شدن در سایه و دمای محیط تا زمان اسانس گیری در دمای حدود دو درجه سانتیگراد نگهداری شدند، سپس بخشهای هوائی به دو بخش مجزای گل آذین (شامل: گل و محور گل) S1 و بخش رویشی (شامل: برگ و محور ساقه) S2 تقسیم شده و توسط دستگاه کلونجر به صورت مجزاءاسانس گیری بعمل آمد.عمل اسانس گیری برای هر نمونه سه بار تکرار شد و میانگین درصد اسانس هر نمونه بدست آمد.
مقدار اسانس بدست آمده از نمونه S1 برابر v/w19/0 %66/1 و برای نمونهS2 برابر v/w12/0 %5/1 می باشد. در اسانس نمونه S1 تعداد 29 ترکیب شناسایی شدندکه ترکیبات عمده آن عبارتند از تیمول (%57/32)، گاما- ترپینن (%33/29) و پارا- سیمن (%48/23) و در اسانس نمونه S2 تعداد 23 ترکیب شیمیایی شناسایی شدند که ترکیبهای عمده ان عبارتند از: پارا- سیمن (%88/44)، تیمول (%22/28) و گاما- ترپینن (%07/10) میباشند. فعالیت آنتی اکسیدانی نمونه های اسانس بوسیله روش DPPH ارزیابی و میزان RC50 برای نمونه S1 و S2 به ترتیب برابر با mg/ml و mg/ml تعیین گردیدند.
با توجه به نتایج بدست آمده اسانس حاصل از بخش های مختلف گیاه می تواند کاربرد فراوان در صنایع دارویی و صنایع غذائی داشته و به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی جایگزین آنتی اکسیدان های مصنوعی گردد.