سنجش سطح توسعه روستایی در شهرستان تربت حیدریه 79-1365

نواحی روستایی شهرستان تربت حیدریه نیاز به مطالعات عمیق و جدی دارد تا براساس آن برنامه هایی متناسب با امکانات و توانمندی های بالقوه و بالفعل نقاط روستایی این شهرستان تنظیم و اجرا گردد. اهداف مورد نظر این مقاله شامل: سنجش سطح نسبی توسعه یافتگی، تعیین شکاف توسعه بین نقاط روستایی، بررسی روند تغییرات در سطح برخورداری از امکانات و بطور کلی فرآیند توسعه یافتگی در بین مناطق روستایی این شهرستان است. به منظور تعیین سطح توسعه یافتگی روستایی، 58 شاخص در زمینه های مختلف اقتصادی و اجتماعی در سطح بخش و برای سه مقطع زمانی 1365، 1375، 1379 و نیز تعداد 16 شاخص در سطح دهستان، برای مقاطع زمانی 1375 و 1379 و همچنین تعداد 10 شاخص در سطح روستا برای سال 1379 انتخاب گردیدند و برای رفع اختلاف مقیاس این شاخص ها و محاسبه شاخص ترکیبی، از روش تحلیل مولفه های اصلی و به منظور بررسی روند تغییرات این شاخص ها و تحلیل نابرابری های توسعه روستایی، از روش ضریب تغییرات (C.V) استفاده شده است. نتایج بدست آمده از این بررسی نشان می دهد که 74/24 درصد روستاها در گروه روستاهای نسبتا توسعه یافته، 32/39 درصد در گروه روستاهای در حال توسعه و 94/35 درصد در گروه روستاهای محروم طبقه بندی شده اند. این نتایج در قالب نقشه وضعیت توسعه اجتماعی - اقتصادی روستاهای شهرستان تربت حیدریه تنظیم گردیده اند. همچنین یافته های تحقیق نشان می دهد که اگر چه شکاف و نابرابری بین مناطق روستایی شهرستان از نظر دسترسی به امکانات مختلف در طول دوره زمانی 1379-1365 کاهش یافته است، اما نقاط روستایی این شهرستان هنوز برای دستیابی به توسعه متوازن، یکپارچه و پایدار راه طولانی در پیش رو دارد.