سندی از واکنش سلطان عثمانی در قبال الحاق گرجستان به روسیه(1198 ق.)

از حوادث مهم قبل از روی کار آمدن قاجارها، اعلام آراکلی خان، حاکم تفلیس در باب خروج اهالی گرجستان از تابعیت ایران و پذیرش تابعیت روسها بوده است، که شاید بتوان آن را سرمنشا جنگهای طولانی ایران و روسیه در دوره قاجار دانست که در نهایت به انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمنچای انجامید. در این میان، بررسی های مختلفی درباره آن رویداد، بویژه از جهت واکنش ایرانیان صورت گرفته است؛ اما اینکه عکس العمل امپراتوری عثمانی نسبت به حادثه چه بوده، سوالی است که پاسخ مستندی به آن داده نشده است. با این پیش فرض، نوشتار حاضر ضمن نگرشی بر سیاست عثمانی در منطقه قفقاز در دوره مورد بحث، به معرفی فرمانی از عبدالحمید دوم، سلطان عثمانی به خدادادخان حاکم تبریز می پردازد که در اعتراض به قرارداد گرجی ها با روسها تنظیم شده و طی آن، همه مسلمانان منطقه را به رویاروئی با این توافق دعوت کرده است.