تعیین توالی ژن و پروتئین سطحی (Surface) ویروس هپاتیت B قبل و بعد از درمان با واکسن در بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن

عفونت HBV یک مشکل بزرگ بهداشت جهانی در حال حاضر است و علی رغم وجود یک واکسن موثر، بیش از 370 میلیون انسان در دنیا به عفونت مزمن با هپاتیت B مبتلا می باشند. اگر چه در برخی افراد ناقل مزمن، روش واکسن درمانی کاربرد دارد، غالبا این گونه بیماران نمی توانند به تحریک ایمنی ناشی از این واکسن پاسخ دهند و بعضا موتاسیونهای ایجاد شده در سوشهای مقاوم به واکسن در اپی توپ های ایمنی پروتئین سطحی ویروس (HBsAg) رخ می دهد.
برای 19 بیمار ناقل مزمن غیر فعال HBsAg، که در سرم آنها HBV DNA قابل تشخیص بود، 3 تزریق استاندارد واکسن هپاتیت B به فاصله 1 ماه انجام شد. روی 2 نمونه از هر بیمار، یکی قبل از تزریق واکسن نوبت اول و دیگری پس از تزریق واکسن سوم (جمعا 38 نمونه)، Nested-PCR برای ژن سطحی با پرایمرهای اختصاصی انجام شد و بعد از تعیین توالی محصولات PCR، موتاسیون های موجود در این قطعه در مقایسه با سوشهای ایرانی و Database مشخص شد.
تعیین توالی نمونه ها نشان دهنده تعدادی موتاسیون تغییر دهنده اسید آمینه و تعدادی mutation silent در خارج از ناحیه «a»determinant است و بیشتر موتاسیونها در اسیدهای آمینه نواحی 215-205 تجمع داشتند. از تعداد کل موتاسیونهای منجر به تغییر اسید آمینه (92 عدد)، تعداد 51 عدد (55.4%) در اپی توپ های ایمنی به وقوع پیوسته بود، که شامل: 5 عدد دراپی توپ B (5.4%)، 21 عدد در اپی توپ Th (22.8%) و 25 عدد دراپی توپ CTL (27.2%) بودند. توزیعه موتاسیونی به سه دسته بود: در 3 نمونه تعداد موتاسیونها بعد از درمان افزایش یافت، در 6 نمونه کاهش پیدا کرد و در 7 نمونه تفاوتی بین قبل و بعد از درمان دیده نشد.
با توجه به نتایج به دست آمده، موتاسیونهای بررسی شده در این پژوهش، خارج از ناحیه «a»determinant قرار گرفته اند. موتاسیونهای ناحیه اپی توپ های ایمنی سلولهای Th و CTL می توانند از نوع فرار ایمنی باشند و دلیلی بر عدم پاسخ دریافت کنندگان واکسن به آن در نظر گرفته شوند.