دشنام زدایی از بازی زبان دینی: برداشتی واقع گرایانه از روش های تشکیل باور

نوشتار حاضر که دومین مقاله از کتاب فلسفه و دستور باور دینی محسوب می شود، نخست به صورت سخنرانی درباره یکی از آثار دی.زی. فیلیپس، فیلسوف معاصر، از سوی ویلیام آلستون ارایه شده است. فیلیپس که یکی از مهم ترین پیروان ویتگنشتاین است، سعی دارد با استفاده از آراء استاد خود به حل مسایل فلسفی بپردازد. وی با گفتن این جمله که (دین به واقعیات مطرح شده در علوم دیگر ارتباطی ندارد) مشهور شد. ویلیام آلستون که خود یکی از برجسته ترین فیلسوفان معاصر در فلسفه دین و معرفت شناسی است، در مقاله حاضر به بحث پیرامون (بازی زبان) پرداخته است. وی نیز مانند فیلیپس، اعتقاد دارد که دین زبان مخصوص به خود دارد; ولی درست برخلاف وی، ادعا می کند که زبان دین با زبان معمولی ارتباط دارد. به نظر آلستون، عقل نقش مهمی در استحکام ایمان دارد و دین مربوط به مابعدالطبیعه است; در حالی که فیلیپس این هردو نکته را انکار می کند. 1از من درخواست شده تا درباره موضوع (باور دینی و بازی زبان; محل توقف درست؟) مطلبی بنویسم. در این پرسش که کجا می توانیم محل توقف را پیدا کنیم، نکته قابل اهمیت این است که در چه جریانی توقف کنیم. در اینجا فرض می کنیم که جریان مورد بحث، جریان توجیه کردن باشد یعنی دلیل آوردن، شاهد آوردن، بنیان نهادن، زمینه سازی برای باور کردن چیزی، کوشش برای اثبات این که چیزی واقعی است، یا چیزی قابل توجیه یا معقول و یا مقبول است.1 به هر حال، این برداشتی است از موضوع مذکور که به آن خواهم پرداخت. بنابراین، وقتی که بحث ما در پیرامون گستره خاصی از باورهاست، بدین معنی است که به جلوه خاصی از معرفت شناسی آن گستره باور می پردازیم. بدون شک، این همه ماجرا نیست. در توسعه معرفت شناسی باورها درباره انگیزه کار مردم یا باورهای نظری در علوم یا باورهای ادراکی درباره محیط فیزیکی و یا باورهای مذهبی، وظیفه اصلی ما یافتن مناسبات استحکام بخشی است که ساختار معرفت شناسی آن گستره را به وجود می آورد. برای مثال، چه نوع تجربه حسی ای زمینه کافی را برای این حکم که این یک درخت زیتون است، فراهم می کند و تحت چه شرایطی چنین عمل می کند؟ شواهد چگونه باید با این فرض که فلانی قاتل است ارتباط داشته باشند تا پذیرفتن این فرض که او قاتل است معقول شود. این پرسش که جستجو برای توجیه، کجا به اتمام می رسد، یکی از پرسشهایی است که فقط بعد از آن که به ان دازه کافی مناسبات استحکام بخش را مشخص کردیم به وجود می آید تا یک سلسله توجیهاتی داشته باشیم که در ارتباط با آنها، سوال محل توقف بتواند مطرح شود.