ارزیابی ارگونومیک خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی - عضلانی به روش QEC در یک کارخانه لاستیک سازی

اختلالات اسکلتی- عضلانی (MSDs) یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه است. این موضوع باعث شده که امروزه در دنیا تحقیقات زیادی در زمینه این اختلالات و شیوه های ارزیابی خطر ابتلا به آنها انجام شود. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و ارزیابی ریسک ابتلا به این اختلالات در کارگران یک صنعت لاستیک سازی در پاییز 1384 در شهر شیراز انجام شده است. نتایج بدست آمده می تواند در ارایه راه های پیشگیری از آسیب های یاد شده مورد استفاده قرار گیرد و به تامین سلامت نیروی کار کمک کند.
در این مطالعه توصیفی- تحلیلی تمام بخش های خط تولید کارخانه شامل 16 واحد به عنوان نمونه انتخاب شدند. در هر واحد و در هر شیفت، 50 درصد نیروی کار شاغل به طور تصادفی انتخاب و به مطالعه راه یافتند. در مجموع 454 نفر در این مطالعه شرکت کردند. میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی از روش QEC استفاده شد. برای این منظور در هر ایستگاه کاری از کارگر فیلم گرفته شد. در مجموع از 56 ایستگاه کاری فیلم برداری شد.
میانگین سن و سابقه کار افراد مورد مطالعه به ترتیب برابر با 3/7 ± 8/29 سال و 1/6 ± 7/6 سال بدست آمد. 6/73 درصد از افراد مورد مطالعه اظهار کردند که در طی 12 ماه گذشته حداقل در یک ناحیه از بدن دچار اختلالات اسکلتی- عضلانی بوده اند. بیشترین اختلالات در ناحیه کمر (2/50درصد)، زانو (5/48درصد) و پشت (1/38درصد) گزارش شده است. آزمون های آماری نشان دادند که بین اختلالات اسکلتی- عضلانی و سطح ریسک در طی 12 ماه گذشته ارتباطی معنی دار وجود دارد (001/0>p)، به گونه ای که اختلالات در افرادی که سطح ریسک بسیار بالا دارند بیشتر است. نتایج مشخص ساختند که QEC روشی است که می تواند برای تعیین ریسک خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی به خوبی مورد استفاده قرار گیرد و نتایج قابل اعتمادی را به دست دهد.
این مطالعه نشان داد که میزان شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار در بین کارگران کارخانه لاستیک سازی مورد مطالعه بالا است. بر اساس نتایج بدست آمده، عمده ترین مشکل ارگونومیک در واحدهای مورد مطالعه پوسچر نامطلوب، بلند کردن و حمل دستی بار و خمش و پیچش کمر می باشد. انجام اقدامات اصلاحی جهت بهبود شرایط کار ضروری است.