مطالعه ساختار ژنتیک جمعیت ماهی صبور (Tenualosa itisha)

هدف از این تحقیق، مطالعه ساختار جمعیت ماهی صبور در آبهای استان خوزستان با استفاده از روش مولکولی رپید بود. برای این منظور، 9 آغازگر RAPD بر روی 48 نمونه ماهی صبور بدست آمده از هر یک از رودخانه های کارون، بهمنشیر و اروندرود و سواحل خلیج فارس آزمایش شد که حاصل آن 58 نوار پلی مورفیک خوانا بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای تخصصی RAPDPLOT، RAPDDIST وPOPGENE و برای بررسی آماری از تجزیه و تحلیل Canonical Discriminant استفاده شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین ماهیان صبور صید شده از اروندرود و سواحل خلیج فارس به میزان 1987/0 و کمترین فاصله به مقدار 0842/0 بین ماهیان صید شده از اروندرود و بهمنشیر مشاهده شد. قرار گرفتن نمونه ماهیان مربوط به رود کارون و سواحل خلیج فارس در یک سو و نمونه های اروندرود و بهمنشیر در سوی دیگر در درخت فایلوژنتیک (تبارشناختی) UPGMA مربوط به فاصله ژنتیکی جمعیتها بیانگر این فرضیه است که دو جمعیت ایرانی و عراقی از ماهی صبور وجود دارد که برای تخمریزی رودخانه های اختصاصی خود را انتخاب می نمایند. بر این اساس احتمالا مقصد نهایی نمونه های برداشت شده از سواحل خلیج فارس، رودخانه کارون بوده است و دو گروه مجزای دیگر احتمالا می توانند مربوط به رودهای دجله و فرات در عراق باشند. همچنین، مجزا بودن گروه های ماهیان صبور تحت بررسی و وجود همبستگی بالا بین داده های هر منطقه جغرافیایی (P< 0. 01) در تجزیه و تحلیل آماری Canonical Discriminant احتمال زندگی گله ای جمعیتهای این ماهی را مطرح می نماید. براساس دو فرضیه بالا و با در نظرگرفتن موقعیت ماهیان مناطق مختلف بر روی درخت تبارشناختی بدست آمده احتمالا رودخانه بهمنشیر گذرگاهی اختصاصی برای کارون و مشترک با شط العرب می باشد در حالیکه اروندرود گذرگاه اختصاصی شط العرب است. تایید فرضیه های فوق نیازمند بررسی بیشتر می باشد.