بررسی ویژگی های شخصیتی معتادان تزریقی زندان کاشان در سال 1385

سوء مصرف مواد، با فراوانی بالای اختلالات روان پزشکی همراه است، در نتیجه کنترل و درمان پدیده ی سوء مصرف مواد نیاز به مداخلات درمانی چندجانبه دارد. گروه هدف این مطالعه معتادان تزریقی می باشند که در حال حاضر این گروه نقش عمده ای در گسترش بیماری های گوناگون از جمله ایدز و هپاتیت دارند، بنابراین شناسایی مشکلات این گروه و درمان آنها از اولویت های بهداشتی می باشد. تاکنون درمان این گروه با مشکلات و موانع متعددی روبرو بوده است و درمان های دارویی به تنهایی پاسخ گو نبوده است که یکی از دلایل شکست درمان، ویژگی های شخصیتی و روانی این گروه می باشد که مطالعه ی حاضر به بررسی این ویژگی ها می پردازد تا با شناخت آنها بتوان به طور صحیحی درمان این بیماران را پایه ریزی نمود و اهمیت مداخلات غیردارویی را در این گروه روشن ساخت.
این مطالعه از نوع مقطعی است که بر روی73 مرد هروئینی تزریقی (کلیه معتادان تزریقی زندان کاشان) در سال 1385 انجام شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه ای بود شامل دو بخش، مشخصات بیمار و آزمون شخصیتی MMPI که توسط روان شناس بالینی زندان در اختیار آن دسته از معتادان تزریقی که دارای تحصیلاتی در سطح راهنمایی و بالاتر بودند، قرار گرفت. پس از تکمیل پرسشنامه، تفسیر آزمون توسط روان شناس انجام شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمونFisher Exact Test مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
از کل 73 نفر مرد معتاد تزریقی زندان، 6 نفر از آنها آزمون شان فاقد اعتبار و روایی ارزیابی شد و در مجموع 67 نفر با آزمون MMPI مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که 17 نفر (38/25 درصد) فاقد اختلال و 50 نفر (62/74 درصد) دارای ویژگی های شخصیتی نابهنجار بر اساس مقیاس های بالینی MMPI شناخته شدند. میانگین گروه سنی مورد مطالعه 41/6±86/29 سال بود. 43 نفر (18/64 درصد) از نمونه های مورد مطالعه زیر 30 سال و 24 نفر (82/35 درصد) بالای 30 سال سن داشتند. 35 نفر (23/52 درصد) مجرد و 32 نفر (77/47 درصد) متاهل بودند. 53 نفر (11/79) زیر دیپلم و 14 نفر (89/20) دارای تحصیلات دیپلم و بالاتر بودند. همچنین در این مطالعه رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی نابهنجار و سطح تحصیلات معنادار به دست آمد. با 001/0p. 1/10OR= از بین این 50 نفر که دارای ویژگی های شخصیتی نابهنجار بودند، بیشترین فراوانی را به ترتیب ویژگی شخصیت ضداجتماعی در 12 نفر (24درصد)، افسردگی در 10 نفر (20 درصد)، ویژگی هیپومانیک در 7 نفر (14 درصد)، ویژگی خودبیمارانگاری در 5 نفر (10 درصد) و نمایشی در 5 نفر (10درصد) پارانوئید در 4 نفر (8 درصد) و اضطراب در 4 نفر (8 درصد)، شخصیت اسکیزوئید در 3 نفر (6 درصد) داشتند. ویژگی شخصیتی افسردگی در افرد بالای دیپلم و متاهلین به طور شاخصی بیشتر بود به طوری که تمامی افراد با تحصیلات بالای دیپلم در بعد افسردگی نمرات بالایی داشتند (5 نفر، 100درصد) و افراد مجرد (9/25 درصد) و زیر 30 سال (2/31 درصد) در مقیاس بالینی شخصیت ضداجتماعی نسبت به سایر مقیاس ها نمرات بالایی به دست آورده بودند.
این مطالعه نشان داد که مقیاس بالینی شخصیت ضداجتماعی و افسردگی در میان معتادان تزریقی از فراوانی بیشتری نسبت به سایر مقیاس ها برخوردار می باشد. با توجه به این که تعداد بیشتری از افراد گروه مورد مطالعه، مجرد و زیر 30 سال سن داشتند. در نتیجه این گروه آسیب پذیرتر می باشند همچنین تحصیلات پایین در این گروه می تواند به عنوان یک عامل پیشگویی کننده جهت ویژگی های شخصیتی نابهنجار محسوب گردد.