بررسی اثرات سرزنی بر کمیت و کیفیت سیلی مارین توده های بومی گیاه دارویی خارمریم

گیاه دارویی خار مریم برای درمان و پیشگیری از بیماری های کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین مشکلات در برداشت محصول این گیاه داشتن ارتفاع زیاد در شرایط مناسب رشد و ریزش دانه است. بدین منظور در آزمایشی اثر تیمار سرزنی در سه سطح (شاهد، سر زنی در مرحله 7 برگی و سرزنی در مرحله ظهور کاپیتول) و توده های محلی خار مریم (گل بنفش اصفهان، گل سفید اهواز و گل بنفش اهواز) بر میزان سیلی مارین، سیلی بین، ایزوسیلی بین، سیلی کریستین، سیلی دیانین، تاکسی فولین، عملکرد دانه، ارتفاع گیاه و تعداد روزها تا گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین انجام شد. نتایج نشان داد که سر زنی و توده های محلی اثر معنی داری بر عملکرد دانه ندارند. سرزنی به طور معنی داری باعث کاهش ارتفاع گیاه گردید ولی بین توده ها اختلاف معنی داری مشاهده نشد. سر زنی از طریق ایجاد تنش و نیز تاخیر در گلدهی و همزمانی پر شدن دانه با گرمای بالا باعث افزایش مواد مؤثر دارویی گردید. تفاوت میزان مواد مؤثر دارویی در میان توده ها بسیار مشخص بود. در توده اصفهان به ترتیب میزان سیلی مارین 81/2 و 09/2، سیلی کریستین 30 /2 و 64/4 و ایزوسیلی بین 63/3 و 90/4 برابر توده های گل سفید و گل بنفش اهواز بود. در توده گل سفید اهواز سیلی دیانین مشاهده نشد. میزان سیلی بین در توده گل بنفش اهواز به ترتیب 2 و 6 برابر توده های گل بنفش اصفهان و گل سفید اهواز بود. نتایج آزمایش نشان داد تیمار توده بسیار بیشتر از تیمار سر زنی بر میزان متابولیت های دارویی اثر داشت. توده اصفهان 26 روز دیررس تر از توده های اهواز بود.