قابل مطالبه بودن خسارات مازاد بر دیه

به حکم عقل و تایید و تاکید شریعت اسلام، جان انسان مصون و محفوظ از تعدی و تجاوز است؛ لذا اگر کسی خواسته یا ناخواسته جنایتی بر جسم و جان دیگری وارد کند، ملزم به جبران و تدارک خسارات وارده می باشد. اگر چه ممکن است تعیین دقیق خسارات وارده به ویژه در جایی که جنایت بر جان دیگری است امری دشوار و یا حتی غیر ممکن باشد، اما بر اساس مبانی فقهی، اغلب فقهای اسلام معتقدند که تدارک خسارات با توجه به نوع جنایت در شریعت اسلام معین و مقدر بوده که از آن به «دیه» تعبیر شده است، به طوری که کاستن یا افزودن بر آن میزان مقدر بنا به هر دلیلی مجاز نمی باشد. اغلب فقها براین عقیده اند که خسارات مازاد بر دیه از سوی جانی قابل مطالبه نیست، اما نگارنده در این نوشتار با استناد به ادله مختلفه از جمله قواعد مسلم فقهی و دلیل عقلی به این نتیجه دست یافته است که قابل مطالبه بودن خسارات مازاد بر دیه با عدالت سازگارتر است.