برآورد ظرفیت ترسیب کربن در گون زارهای استان مرکزی (مطالعه موردی منطقه مالمیر شهرستان شازند)

دی اکسید کربن اتمسفر در دهه های اخیر افزایش قابل توجهی داشته است. شیوه های مدیریت اراضی، شرایطی را برای تعدیل افزایش غلظت Co2 فراهم می آورند که طی آن کربن اضافی از طریق ذخیره شدن در بیوماس گیاهی و موادآلی خاک ترسیب می گردد، این فرایند را اصطلاحا ترسیب کربن خاکی گویند. اکوسیستم های مرتعی به دلیل اینکه نیمی از کل اراضی جها را در برگرفته اند، قابلیت بالایی در ترسیب کربن دارند. گون زارهای ایران با وسعت 17 میلیون هکتار، معادل 10درصد کل اراضی کشور را پوشش داده اند و سهم بالایی در ترسیب کربن دارند. به منظور بررسی نقش و قابلیت گون زارها در ترسیب کربن، یکی منطقه معرف از تیپ گیاهی Astragalus verus- Bromus tomentellus در مراتع مالمیر شهرستان شازند در استان مرکزی انتخاب شد و مقادیر کربن در بیوماس هوایی و زیرزمینی، لاشبرگ و خاک در آن محاسبه گردید. نتایج نشان دادکه کل کربن ترسیب شده در واحد سطح، 95/32 تن در هکتار بود و 43/87 درصد از کل ترسیب کربن را کربن آلی خاک تشکیل می داد. نتایج توزین کربن بیوماس کل نشان داد که ذخیره کربن در بیوماس اندامهای هوایی، بیش از ریشه ها بود. نتایج تجزیه همبستگی و رگرسیون گام به گام نشان داد که ترسیب کربن با ارتفاع و حجم بوته های گون، بیوماس هوایی، بیوماس زیرزمینی، بیوماس کل، مقدار لاشبرگ و کربن آلی خاک رابطه مثبت و معنی دار داشت. به طور کلی، می توان چنین نتیجه گیری کرد که گون زارها قابلیت بالایی در ترسیب کربن دارند و خاک مهم ترین مخزن کربن آلی در گون زارهاست.