بررسی مقدارتجمع فلزات سنگین در گیاهان علوفه ای تحت آبیاری با فاضلاب درجنوب تهران

یونجه و ذرت از گیاهان مهم علوفه ای اطراف شهر ری هستند. درسال 1384 طی مطالعه ای گیاهان مذکور با آب چاه و فاضلاب مورد آبیاری قرارگرفته و سپس مقدار تجمع فلزات سنگین (روی،منگنز،آهن،کادمیم،نیکل،سرب،کروم) در آنها با مقادیر معمول و مجاز مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به دست آمده به تفکیک اندام های مختلف گیاه یونجه و ذرت به این شرح است: مقدار تجمع در بوته ذرت آبیاری شده با فاضلاب 5/1 برابر بوته ذرت آبیاری شده با آب چاه است. جز منگنز و روی تجمع سایر عناصر در بوته ذرت بیش از حد مجاز است. در بلال و دانه ذرت مقادیر نیکل، کروم، سرب، روی کمتر از حد مجاز و منگنز و کادمیم بیشتر از حد مجاز درون گیاه است. در بوته ذرت آبیاری شده توسط فاضلاب تجمع کادمیم در اندام هوایی در صالح آباد، ده خیر و در دانه ذرت و بلال هر سه منطقه، تجمع سرب در اندام هوایی در منطقه طالب آباد و صالح آباد و در ریشه در ده خیر و صالح آباد و تجمع آهن در ریشه هر سه منطقه بالاتر از حدتعلیف دام است. مقادیر انتقال فلزات سنگین به اندام هوایی بوته ذرت در هر سه منطقه بسیار بالاتر از حد مجاز است و سرب بالاترین اختلاف با مقدار مجاز انتقال را در بین فلزات اندازه گیری شده در سه منطقه داراست. در گیاه یونجه تجمع فلزات سنگین در چین اول بیشتر از چین دوم و مقدار تجمع فلزات سنگین (به استثناء نیکل،کروم، سرب در طالب آباد وسرب و روی در ده خیر) در برداشت اول گیاه یونجه آبیاری شده با فاضلاب چند برابر مقادیر تجمع یافته با آب چاه بود. در آبیاری با فاضلاب در چین اول یونجه مقدار تجمع یافته آهن درصالح آباد و ده خیر، کادمیم در ده خیر، کروم و سرب در هر سه منطقه بیش از مقادیر طبیعی و مجاز رشد گیاه است و بدیهی است به گیاه یونجه خسارت وارد می کند. مقدار تجمع فلزات سنگین درچین دوم یونجه کاهش یافت لیکن مقدار تجمع یافته کادمیم و سرب در ده خیر و کروم در هر سه منطقه همچنان بالاتر از مقادیر طبیعی و مجاز رشد گیاه مشاهده شد. در چین اول یونجه آبیاری شده با فاضلاب مقدار کادمیم در هر سه منطقه بیش از حد مجاز تعلیف دام است. در بررسی مقادیر ضرایب انتقال فلزات سنگین از خاک به اندام هوایی، سرب کمترین مقدار انتقال را نشان داد. در چین دوم کاهش مقدار انتقال فلزات سنگین به ویژه در موردکادمیم، آهن و کروم مشاهده شد.