بررسی تغییرات میکروبی و شیمیایی شیرخام در مراحل مختلف تولید تا ارسال به کارخانه در دامداری های سنتی استان فارس

این مطالعه با هدف شناسایی کانون های بحران و آلوده کننده در مسیر تولید شیرخام در دامداری های سنتی استان فارس انجام شد. با انتخاب 3 مرکز جمع آوری و 9 دامداری سنتی که شیر خود را به این مراکز تحویل می دادند، در طول یک سال 392 نمونه شیرخام از مراحل مختلف تولید شامل پستان دام، ماشین شیردوش، شیر در محل مرکز جمع آوری (بیدون)، مخزن مرکز جمع آوری و ماشین حمل شیر در محل سکوی دریافت کارخانه اخذ شد و آزمایش های شمارش کلی میکروبی، کلی فرم، اشرشیاکلی، اسیدیته و pH روی این نمونه ها انجام گرفت. برای آنالیز یافته ها از روش GLM در نرم افزار SAS استفاده گردید. متوسط هندسی بار میکروبی نمونه های شیرخام در مراحل مختلف فوق به ترتیب 105×5/1، 105×5/7، 105×4/9، 106×3/8 و 106×2/6 واحد تشکیل دهنده کلنی در هر میلی لیتر (CFU ml-1) بود. بار میکروبی، شمارش کلی فرم و مقدار اسیدیته نمونه های شیرخام دامداری های سنتی در دو مرحله یکی در مرحله ماشین شیردوش و دیگری در مرحله مخزن مرکز جمع آوری نسبت به مراحل قبل افزایش معنی داری (p<0.0001) داشت. شمارش اشرشیاکلی در مرحله مخزن مرکز جمع آوری نسبت به مراحل قبل دارای افزایش معنی داری (p<0.0001) و مقدار pH دارای کاهش معنی داری (p<0.0001) بود. در تمام فصول سال، کلیه ی فاکتورهای اندازه گیری شده در نمونه های شیر مرکز جمع آوری نسبت به شیر مرحله پستان دام افزایش معنی داری داشتند. با توجه به نتایج این تحقیق و شناسایی مراحل ماشین شیردوش و مخزن مرکز جمع آوری به عنوان کانون های اصلی آلوده کننده شیرخام تولیدی در دامداری های سنتی استان فارس، فعالیت های اجرایی، آموزشی و تحقیقاتی می بایست در این نقاط متمرکز گردد.