بررسی مشکلات تنفسی ناشی از گاز خردل در ساکنان روستاهای استان کرمانشاه

. گاز خردل بعنوان یک عامل آلکیله کننده و تاول زا می باشد که برای اولین بار در سال 1917 بعنوان یک ماده شیمیایی جنگی در جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفت. پایداری این گاز در محیط زیاد است و هفته ها و ماه ها قدرت تاول زایی خود را حفظ می کند. میزان مرگ ومیر قربانیان مواجهه شده با گاز خردل بطور کلی به زمان تماس با عامل بستگی دارد. از آنجایی که اثرات سمی این گاز مدتها در منطقه باقی مانده و افراد زیادی با عوارض دیررس ناشی از آن دست به گریبان بوده اند، برآن شدیم تا اثرات باقی مانده از گاز خردل را در ساکنان روستاهای منطقه کرمانشاه بررسی نموده، میزان عارضه و مرگ و میر ناشی از آن را مشخص نماییم.
این مطالعه به روش Historical cohort روی جانبازان شیمیایی مواجهه یافته با گاز خردل در جنگ تحمیلی ایران و عراق انجام گرفت.طول مدت مطالعه از تاریخ 1381 – 1384 بود. معیار ورود به مطالعه برای جانبازان شیمیایی، ساکنین روستاهای نصار دیره و زرده ریجاب در سال 1367، تائید جانباز بودن توسط بنیاد جانبازان شیمیایی استان کرمانشاه بوده است. حجم نمونه بدست آمده 204 نفر بوده است. برای تعیین گروه شاهدهمسان از ساکنان روستای مجاور (سیاسیاه کیخسروی) که در فاصله 60 کیلومتری (هوایی) روستاهای گروه مورد قرار دارد ولیکن در معرض حملات شیمیایی دشمن قرار نگرفت، استفاده شد و از بین آنها 204 نفر بصورت تصادفی ساده انتخاب گردیدند.
افراد بر اساس محل تولد، محل سکونت، تحصیلات، تاهل، شغل، وضعیت حیات، منطقه مواجهه و علت مرگ کد بندی و با نرم افزار SPSS نسخه 13 و Independent sample T test و Chi squar مورد بررسی قرار گرفتند.
میانگین سن مرگ و میر در گروه مورد(6/6 + 5/65سال) و در گروه شاهد(4/10+ 70 سال) بوده است. با آنالیز داده ها و مقایسه سن، تحصیلات و سن زمان مرگ اختلاف معنی داری بین دو گروه وجود نداشت(14/0= P)، در گروه مورد 48% و گروه شاهد 8/59% از افراد مرد بوده اند و در گروه مورد 52% و گروه شاهد 2/40% از افراد زن بوده اند وبا بررسی دو گروه از نظر جنسیت (008/0 (p< اختلاف معنی داربوده است. میانگین سن در زمان تماس با گاز خردل 47/14+ 56/36سال در گروه مورد و برای گروه شاهد 64/16+ 09/38سال بوده است. مدت زمان گذشته از مجروحیت حداقل 14سال و حداکثر 17سال می با شد. میانگین درصد جانبازی بر اساس آخرین نظر کمیسیون بنیاد 39/25% بوده است. مشکلات عمومی برای گروه مورد شامل 1/95% سرفه، 2/65%خلط و80% تنگی نفس بوده است که بصورت مزمن وجود داشته است ولیکن در گروه شاهد هیچ کدام از این موارد بصورت مداوم اظهار نشده است.
یافته های ما حاکی از آن است که بیشترین و مهمترین مشکلات تنفسی سرفه، تنگی نفس و نهایتا برونشیت بوده است. اثرات سمی گاز خردل با گذشت زمان افزایش یافته است. در صورتیکه بتوان تمامی مردم نواحی در معرض قرار گرفته را تحت پوشش قرار داد و مشکلات موجود در آنها را بررسی نمود، می توان پروتوکل مراقبتی- درمانی مناسبی برای آنها تهیه نمود.