عوامل خطرساز زخم پای دیابتی در بیماران مراجعه کننده به کلینیک دیابت مرکز آموزشی- درمانی کامکار شهر قم، سال 1385

مشکلات پا یکی از مهم ترین علل مرگ و میر و از کارافتادگی در بیماران دیابتی است. با توجه به هزینه هایی که پای دیابتی به سیستم های بهداشتی وارد می نماید، به منظورر شناسایی زودرس افراد در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی، این مطالعه با هدف تعیین عوامل خطرساز زخم پای دیابتی در بیماران مراجعه کننده به کلینیک دیابت مرکز آموزشی - درمانی کامکار شهر قم، سال 1385 انجام گرفت.
در این مطالعه توصیفی 140 بیمار دیابتی مراجعه کننده به کلینیک دیابت بیمارستان کامکار شهر قم مورد مطالعه قرار گرفتند. معاینه پای بیماران بر اساس روش پیشنهادی گروه بین المللی مطالعه کننده پای دیابتی (IWGDF) انجام شد. این معاینات شامل معاینه ظاهری، معاینه نورولوژیک و معاینه عروقی اندام تحتانی بود. برای طبقه بندی بیماران در معرض خطر ابتلا به زخم پا از سیستم طبقه بندی IWGDF استفاده شد. برطبق این طبقه بندی بیماران به چهار گروه تقسیم شدند. برای مقایسه یافته های بین گروه ها از آزمون ANOVA استفاده گردید. 05/0P< معنی دار تلقی شد.
میانگین سنی بیماران 2/11± 4/52 سال و 1/67% از بیماران زن، 1/37% بی سواد و 10% سیگاری فعال بودند. میانگین مدت ابتلا به دیابت 9/8 سال بود. میانگین نمایه توده بدنی 4/4 ± 4/29 وHbA1C 9/1 ± 3/9% بود. 6/36% و 7/17% از بیماران به ترتیب دارای رتینوپاتی و نفروپاتی بودند. 95% از بیماران روش صحیح کوتاه کردن ناخن ها را نمی دانستند. 5/95% از بیماران کفش نامناسب داشتند. هیچ یک از بیماران تاکنون آموزش خاصی در مورد مراقبت از پا دریافت نکرده بودند. 3/14% سابقه زخم قبلی پا داشتند. معاینه با منوفیلامان، رفلکس آشیل و معاینه با دیاپازون به ترتیب در 6/28% و 5/52% و 1/32% از بیماران مختل بود. در 3/37% از بیماران نبض های اندام تحتانی کاهش یافته یا لمس نمی شد. بر طبق طبقه بندی (IWGDF) 70% از بیماران در گروه های با خطر بالاتر از نظر ابتلا به زخم پای دیابتی قرار گرفتند. در گروه های با خطر بالاتر از نظر ابتلا به زخم پای دیابتی سن، مدت ابتلا به دیابت و تعداد افراد بی سواد با اختلاف معنی داری بیشتر بود (مقدار Pبه ترتیب 03/0، 001/0 و 02/0).
نتایج این مطالعه بر اهمیت شناسایی زودهنگام مشکلات پا در بیماران دیابتی و نیاز به بکارگیری راهکارهای پیشگیری کننده به خصوص آموزش بیماران، در جهت کاهش هزینه های مربوط به مشکلات پا در این افراد، و بهبود کیفیت زندگی آن ها تاکید دارد.