تعارض اصل و ظاهر در متون فقه

نسبت بین اماره و ظاهر، عموم و خصوص مطلق است، هر اماره یک ظاهر است ولی هر ظاهر، اماره نیست. در اماره قانونی یک ظهور وجود دارد که از غلبه ناشی می شود. اما در امارت قضایی ظهوری وجود دارد که از غلبه نشات نگرفته است، بلکه ناشی از تعاون قرائن و شرایط و اوضاع و احوال است. همچنین ظاهرهایی است که نه عنوان اماره قضایی دارد و نه عنوان اماره قانونی.
گاهی ظاهر مذکور با اصل (استصحاب، برائت، عدم و...) تعارض پیدا می کند.
در فصل خصومت چنانچه اماره قانونی با قضایی فراهم بود قضاوت کار آسانی است اما در صورت فقدان این دو چنانچه ظاهری که از غلبه ناشی می شود با اصل موجود در آنجا تعارض نمود، کدامیک ترجیح بر دیگری دارد؟
در قانونهای جاری کشور، ملاک و رویه مشخصی برای ترجیح ظاهر بر اصل و یا بر عکس وجود ندارد. بلکه باید با توجه به در نظر گرفتن همه اوضاع و احوال و قرائن یکی را بر دیگری ترجیح داد.