رابطه علم با وجود ذهنی در حکمت صدرالمتالهین

ملاصدرا تلاش کرده تا مسئله وجود ذهنی و علم را به گونه ای از هم جدا سازد و در کتاب هایش مرزهای هر کدام را مشخص کند. وی در کتاب اسفار مسئله وجود ذهنی را در باب امور عامه مطرح کرده و آن را از تقسیمات اولی وجود به شمار آورده است و بحث علم را در مرحله دهم کتاب اسفار در جلد سوم مطرح ساخته است. ملاصدرا وجود ذهنی را ظل علم می داند و معتقد است علم وجود خارجی است و وجود ذهنی در سایه علم به وجود می آید. بین علم و وجود ذهنی تفاوت جوهری وجود دارد، علم وجود اصیل است ولی وجود ذهنی وجود ظلی است. بین علم که امری نفسی است و وجود ذهنی که امری قیاسی می باشد تفاوت وجود دارد، لذا هر یک از این دو، بخشی از فلسفه را اشغال کرده اند. تفاوت علم با وجود ذهنی از حیث نشاه وجود است نه از لحاظ اعتبار و حیثیت. علم از شئون عقل نظری و وجود خارجی است که موطن آن نفس است نظیر دیگر اوصاف نفسانی مانند تقوی، شجاعت و... که از شئون عقل عملی است و موطن آن نفس است.