آیا در اقتصاد ایران پول واقعا خنثی است؟

مساله خنثایی پول سالیان سال موضوع مورد بحث بسیاری از مطالعات انجام گرفته در اقتصادهای گوناگون بوده است و با آن که در هنگامه حاضر یافته های فراوانی مبنی بر نحوه اثرگذاری سیاست های پولی در بخش حقیقی به دست آمده است، باز درک روشنی راجع به تاثیرات نهایی این متغیر وجود ندارد. بررسی حاضر با استفاده از داده های مربوط به دوره زمانی 1 28 1-338 1، از تکنیک های متفاوتی همچون روش TS، الگوهای سری زمانی خود رگرسیو با وقفه های توزیعی (ARDL) و روش همگرایی فصلی یوهانسن و آزمون هگی برای بررسی رابطه بین متغیر تولید حقیقی، نرخ ارز، شاخص قیمت مصرف کننده و حجم پول (که به دو بخش درونی و بیرونی خود تقسیم گردیده است) استفاده می کند. نتایج حاکی از آن است که هر دو متغیر پول درونی، بیرونی برخوردار از دو اثر بسیار ناچیز غیرصفر، اما قرینه بر سطح تولید در اقتصاد هستند، در بلندمدت تنها قادر به توجیه به ترتیب 25/0 و 33/0 درصد از نوساناتند. این مساله در حالی است که نرخ ارز قادر به توجیه حدودا 16 درصد از تغییرات صورت گرفته در سطح تولید اقتصاد می باشد. تحلیل های انجام گرفته با استفاده از الگوی خودرگرسیو با وقفه توزیع شده نیز نشان داد که کشش تولید ناخالص داخلی حقیقی اقتصاد ایران نسبت به دو جزء پول بیرونی و درونی آن طی بلندمدت برابر با به ترتیب 395/0- و 403/0 است. به عبارت دیگر تاثیرات وارده از سوی پول درونی و بیرونی بر سطح تولید حقیقی تقریبا برابر با یکدیگر، اما در دو جهت عکس یکدیگر عمل می نمایند. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون همگرایی فصلی و تکنیک هگی نیز حاکی از عدم وجود رابطه همگرایی میان پول درونی و بیرونی با تولید ناخالص داخلی حقیقی و وجود رابطه بلندمدت میان این دو متغیر با شاخص قیمت ها الست. به این ترتیب فرضیه خنثایی پول در اقتصاد ایران تائید می شود و در عین حال مشخص می شود که متغیر مهمی که قادر است تولید را طی بلندمدت تحت تاثیر قرار دهد، نرخ ارز است. آزمون های فو ق به خوبی نشان داد که مقامات پولی می توانند با هدف تورم زدایی از سیاست های پولی بهره بگیرند، چرا که سطح تولید اقتصاد تاثیر قابل توجهی از تغییرات حجم پول نمی پذیرد.