استفاده از شاخص ضریب تغییرات برای ارزیابی و مقایسه دقت اندازه گیری میکروپیپت های آزمایشگاهی بر اساس استانداردهای CLSI EP5 و ISO 8655

در آزمایشگاه های تشخیص طبی، ارزیابی دقت میکروپیپت در انتقال حجم های کوچک مایع، اهمیت زیادی دارد. اگر حجم مایع انتقالی توسط میکروپیپت دقیق نباشد، نتایج آزمایش دقت لازم را نخواهد داشت و در نتیجه، پزشک معالج در تشخیص و کنترل بیماری با مشکل مواجه خواهد شد. در استاندارد معتبر CLSI EP5 با استفاده از ضریب تغییرات، روشی برای تعیین و ارزیابی دقت عمل کرد میکروپیپت ارائه شده است. در متون تخصصی آماری نیز روش های دیگری برای برآورد و آزمون فرضیه ضریب تغییرات ذکر شده که می تواند برای ارزیابی دقت میکروپیپت، مورد استفاده قرار گیرد. هدف اصلی این پژوهش بررسی و ارزیابی دقت دو نوع میکروپیپت موجود در آزمایشگاه های تشخیص طبی است، که آن ها را با A و B نشان داده و با مقدار مرجع استاندارد ISO 8655 مقایسه کرده ایم.
در این تحقیق از داده های مربوط به آزمایش ارزیابی دقت میکروپیپت های آزمایشگاهی استفاده شد. جرم آب مقطر استخراج شده توسط این میکروپیپت ها با استفاده از روش توزین با ترازوی دقیق Prezisa ساخت سوییس مدل 262 SMA-FR که وزن50 گرم را با دقت 5-10 گرم اندازه گیری می کند، تعیین گردید. محیط اجرای آزمایش، یک آزمایشگاه اندازه شناسی مورد تایید موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، و شرایط استاندارد آزمایشگاهی توسط تکنسین واحدی در ابتدای ساعت کاری و بعد به فاصله 2 ساعت مجددا نمونه گیری انجام شده است. در کل 40 اجرای اندازه گیری در 28 روز کاری با 10 بار تکرار برای هر نوع میکروپیپت در هر اجرا انجام گرفته است. در این تحقیق از روش های آماری مربوط به برآورد و آزمون فرضیه درباره ضریب تغییرات استفاده گردید. برآورد نقطه ای ضریب تغییرات میکروپیپت A و B به ترتیب 005/0 و 0064/0 بود. کران بالا برای ضریب تغییرات هر دو نوع میکروپیپت A و B با استفاده از روش نسبت درست نمایی در سطح اطمینان 95 درصد به ترتیب برابر 0053/0 و 0068/0 به دست آمد. میکروپیپت A با استاندارد ISO 8655 مطابقت داشت، اما دقت میکروپیپت B کم تر بوده و با این استاندارد، مطابقت نداشت. خطای اندازه گیری میکروپیپت B به طور متوسط حدود 30 درصد بیش تر از میکروپیپت A بود.
نتایج این پژوهش نشان داد که برخی از میکروپیپت های موجود، با استانداردهای ذیربط انطباق ندارد و لازم است نظارت و کنترل بیش تری در این زمینه اعمال شود.