نقد مفهوم و آثار طلب مشاع

آیا طلب همانند عین می تواند متصف به وصف اشاعه باشد؟ آری و نه؛ این است پاسخ فقی هان. در واقع آنان از یک سو به این پرسش پاسخ مثبت داده اند و از سوی دیگر آثار اشاعه را جز به طور محدود، در مورد طلب، قابل اجرا نمی دانند. چرا؟ مقاله حاضر ابتدا با بررسی مفهوم و آثار طلب مشاع از دیدگاه فقی هان، به اثبات این امر می پردازد که پاسخ فقی هان به این پرسش در ظاهر مثبت و درواقع منفی است. آنگاه (در بخش مربوط به مبنای رجوع، تقسیم و نتیجه) به پاسخ این «چرایی» می پردازد: نقش پنهانی انصاف سبب این تعارض ظاهری است؛ واقعیت آن است که در حقوق اسلام همانند حقوق فرانسه، طلب مشاع (دست کم در فقدان تراضی) وجود ندارد. اما اجرای قواعد انصاف فقی هان رابه پذیرش برخی آثار اشاعه رهنمون شده است و این امر در مقام مقایسه می تواند یک امتیاز محسوب شود. از سوی دیگر نقش استدلالات عقلی فقی هان هم در طراحی نظام حقوقی طلب مشاع جالب خاطر است.