ویتگنشتاین: خداباور یا ملحد؟

ویتگنشتاین یکی از چهره های علمی قرن بیستم است که نگرش های او به طور معمول و مشخص، بازتاب های گوناگون و گسترده ای در میان اندیشمندان دیگر داشته است. دیدگاه ویتگنشتاین درباره خدا، و واقع گرایی یا غیرواقع گرایی این فیلسوف نیز از قاعده یادشده مستثنا نبوده و حتی مبنای نظری بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است.
در نوشتار حاضر، می کوشیم تا به تبیین نگاه ویتگنشتاین در این باره بپردازیم و بگوییم که بر اساس رساله منطقی و فلسفی، به نظر می رسد که وی برای ماورای عالم طبیعت، حقیقتی قائل نبوده؛ زیرا بر آن بوده است که زبان بدان عالم راه ندارد. بدین ترتیب، ویتگنشتاین را می توان ملحدی نسبت به ماورا تلقی کرد، نه غیرواقع گرا. اما از عبارت های ویتگنشتاین در پژوهش های فلسفیاش (با این مضمون که: «الهیات از بازی زبانی منحصر به فردی برخوردار است»)، تاحدودی چنین برمی آید که او در عرصه هستی شناسی امر الوهی، واقع گرا می باشد و برای خدا، امر الوهی، و اعتقادات دینی، وجهه ای مستقل از اذهان قائل است.