ارائه الگوی ارزشگذاری مکانی کارکرد جذب گاز دی اکسید کربن، در جنگل های خزری ایران

جنگل ها فراهم کننده خدمات اکوسیستمی مهمی هستند که اغلب بازاری برای تعیین ارزش این خدمات وجود ندارد. در میان خدمات غیر بازاری ارائه شده به وسیله اکوسیستم های جنگلی، خدمت تنظیم گازهای اتمسفری و بویژه جذب و ذخیره سازی دی اکسید کربن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا گیاهان با جذب دی اکسید کربن و استفاده از آن در فرایند فتوسنتز، علاوه بر تولید زیست توده گیاهی و رها سازی اکسیژن، یکی از مهم ترین ذخیره گاه های کربن در زمین به شمار آمده و نقش مؤثری در کاهش آثار ناشی از پدیده گلخانه ای دارند. نکته قابل توجه در این رابطه آن است که تفاوت موجود در میزان تراکم زیست توده گیاهی، وضعیت توپوگرافیک منطقه، نوع گونه ها و میزان رویش در هکتار موجب شده تا جذب دی اکسید کربن در مناطق جنگلی به گونه ای غیرهمگن صورت پذیرفته و از توزیع مکانی یکسانی برخوردار نباشد. نادیده پنداشتن این تفاوت ها و انجام برآوردهای میانگین از ارزش این خدمت می تواند منجر به بروز خطا در محاسبات و بالطبع برنامه ریزی های مبتنی بر آنها شود. در این مطالعه، الگویی برای دستیابی به توزیع مکانی ارزش خدمت اکوسیستمی جذب دی اکسید کربن توسط درختان با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی ارائه شده است. در این روش با استفاده از تیپ جنگل، نوع گونه ها، میزان تراکم پوشش گیاهی و میزان رویش سالانه در هکتار ابتدا نقشه میزان رویش سالانه در هکتار تهیه شده و سپس با استفاده از رابطه میان میزان تولید زیست توده گیاهی و میزان جذب دی اکسید کربن نقشه میزان دی اکسید کربن جذب شده توسط اکوسیستم جنگلی تدوین می شود. در ادامه به منظور ارزشگذاری این خدمت اکوسیستمی از روش هزینه جایگزین که یکی از روش های مبتنی بر هزینه در اقتصاد محیط زیست محسوب می شود، استفاده شده و بدین ترتیب دستیابی به نقشه توزیع مکانی ارزش جذب دی اکسیدکربن توسط درختان جنگلی میسر شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد عرصه 20582 هکتاری از منطقه مورد مطالعه، سالانه از ارزشی بالغ بر 80 میلیارد ریال در رابطه با جذب گاز دی اکسید کربن برخوردار است.