گونه شناسی روایات تفسیر

مساله گونه ها و انواع «روایات تفسیری» تا پیش از دهه های اخیر، به صورت جدی مورد توجه پژوهندگان معارف قرآنی نبوده است. پیشینیان با اینکه خود در جمع آوری و تنظیم روایات تفسیری، تلاش و کنکاش تحسین برانگیزی از خود نشان داده اند؛ ولی چندان اشاره ای به تنوع و گوناگونی روایات نکرده اند. گو اینکه آنان به کشف این نکته نائل نشده بودند؛ ولی در دهه های اخیر، شماری از پژوهندگان معارف قرآنی به بررسی، استقرا و نام گذاری این گونه ها اقدام نموده اند. بی تردید شناخت نظم یافته این انواع به بهره مندی آسان تر از این روایات خواهد انجامید.
در این نوشتار به مهم ترین گونه های روایات تفسیری اشاره می شود. گفتنی است هر چند این تقسیم بندی در نگاه نخست، ناظر به روایات تفسیری شیعه است؛ ولی روایات تفسیری اهل سنت نیز تا حدودی در قالب این تقسیم بندی قابل ارائه است. از این رو به نمونه هایی از روایات تفسیری اهل سنت نیز اشاره می شود و از حیث کمی و کیفی با روایات تفسیری شیعه مقایسه می گردد.