بررسی هیدرولیک جریان در پروژه های پخش سیلاب کوثر به منظور تعیین فاصله ی کانال های پخش

یکی از نیازهای اساسی در طراحی پروژه های پخش سیلاب بررسی هیدرولیک جریان و ارایه ی راهکار تعیین فاصله ی کانال های پخش در شرایط محیطی گوناگون است. نقش این کانال ها کاهش قدرت کنشی جریان سطحی بوده و فاصله ی بین آن ها باید به گونه ای طراحی شود که پیش از رسیدن مقادیر تنش برشی و سرعت جریان به آستانه ی فرسایش، به وسیله ی خاکریز پایین دست کاهش یابد. از سوی دیگر در پروژه های پخش سیلاب پارامترهای محیطی گوناگونی نظیر شیب اراضی، بافت خاک، پوشش گیاهی و مقاومت برشی سطح خاک بر هیدرولیک جریان موثر بوده و لازم است با مراجعه به طبیعت و شبیه سازی جریان سطحی تاثیر پارامترهای محیطی را به گونه ی واقعی بررسی نمود. هدف از این پژوهش بررسی هیدرولیک جریان در پروژه-های پخش سیلاب و تعیین فاصله ی مناسب بین کانال های پخش در شرایط محیطی یکی از عرصه های مهم پخش سیلاب در گربایگان فسا بوده است. در این پژوهش از یک دستگاه فلوم صحرایی از جنس آهن سیاه به طول 120 متر، عرض 4/0 متر و ارتفاع دیواره ها 25/0 متر استفاده شد و با شبیه سازی جریان سطحی به ارتفاع 1/0 متر پارامترهای شدت جریان جاری در فلوم و عمق متوسط جریان در مقاطع عرضی متوالی به گونه ی مستقیم اندازه گیری شده و سایر پارامترها از جمله میانگین سرعت جریان، تنش برشی جریان، عدد فرود و عدد رینولدز با استفاده از معادله های موجود محاسبه شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد، پارامترهای هیدرولیکی جریان نظیر سرعت متوسط و تنش برشی جریان در امتداد شیب اراضی افزایش می یابد. نمودار تغییرات این پارامترها در طول بستر فلوم خطی و یکنواخت نبوده بلکه متناسب با مقاومت برشی سطح خاک تغییر کرده است. نوع و شکل جریان اغلب متلاطم و زیر بحرانی بوده و تنها در انتهای بستر فلوم که سرعت جریان افزایش می یابد، جریان فرا بحرانی شده و شرایط به تدریج برای شروع فرسایش فراهم می شود. در این پژوهش تنش برشی بیشینه در فاصله ی حدود 75 متری از ابتدای فلوم تشکیل شده است و اگر تنش برشی جریان به عنوان پارامتر فرسایندگی جریان فرض شود، پیشنهاد می شود این طول به عنوان فاصله ی بین کانال های پخش در ایستگاه کوثر در نظر گرفته شود.