ارزیابی تغییرات وضعیت مرتع با استفاده از روش توصیفی سلامت مرتع

مطالعات ارزیابی مرتع با تعیین شرایط و وضعیت مرتع این امکان را به کارشناس می دهد تا در مورد تغییرات حاصل از فعالیت های مدیریتی و نیز تغییرات اکولوژیک مرتع قضاوت نماید. به منظور تشریح مدل سلامت مرتع در جوامع بوته زار ایران و تعیین تغییرات وضعیت (گرایش) مرتع با استفاده از این مدل، مراتع استپی رودشور انتخاب شد. سپس با توجه به دستورالعمل مدل سلامت مرتع ابتدا توان رویشگاه در هر محل در قالب منطقه مرجع شناسایی و میزان درجه انحراف 17 شاخص در مناطق ارزیابی نسبت به منطقه مرجع امتیازدهی گردید. سپس با استفاده از ارزیابی مشاهده ای وضعیت عملکردی سه ویژگی سلامت مرتع (پایداری خاک و رویشگاه، عملکرد هیدرولوژیک و سلامت موجودات زنده) تعیین شد. به منظور مقایسه شاخص ها و ویژگی های سلامت مرتع در مناطق ارزیابی با منطقه مرجع از آزمون ناپارامتری برای دو نمونه مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد در منطقه ارزیابی هر سه ویژگی سلامت مرتع به دلیل افزایش شدت چرا و عدم رعایت زمان آمادگی مرتع در مقایسه با منطقه مرجع در طبقه حاد قرار گرفتند. این حالت بیانگر آن است که هر سه ویژگی سلامت در پایین تر از مرز آستانه سلامت قرار گرفته و غیر سالم هستند. نتایج نشان داد مدل سلامت مرتع یک ارزیابی یکساله و کوتاه مدت از مرتع ارائه می دهد. این مدل یک روش پایشی نیست و برای ارزیابی مرتع دریک زمان و مکان مشخص به کار می رود. لذا استفاده از این مدل برای مواقعی توصیه می شود که مرتعدار بخواهد با یک بار ارزیابی به تصمیم مدیریتی مقطعی برسد.