تحلیل گفتمان ادبی خطبه های حضرت زینب (س)

گفتمان پدیده ای زبانی است که در اثر ارتباط تولید می شود و نوع آن متاîثر از موقعیت آن است. تحلیل گفتمان یک گرایش مطالعاتی بین رشته ای است که به نقد وتحلیل متون می پردازد. در گفتمان دو عنصر مهم بررسی می شود: یکی بافت متن و دیگری بافت موقعیت. گفتمان دارای شاخه های مختلفی است. خطبه های حضرت زینب(س)، دارای دو بافت زبانی و موقعیتی است. از منظر تحلیل گفتمان، خطبه ایشان در میان مردم کوفه، متناسب با بافت موقعیتی آن دارای برجستگی های عاطفی بیشتر و گفتمان آن حضرت در مجلس ابن زیاد و یزید، متناسب با موقعیت آن، دارای برجستگی های برهانی و استدلالی بیشتر است. در بافت متنی گفتمان ایشان، از یک طرف بافت بنایی یا کلی آن و از طرف دیگر، بافت ساختاری که شامل کلیه نکات زبانی و بلاغی است مورد توجه قرار می گیرد.
این جستار با توجه به انواع ارتباطها و پیوندها، می کوشد تا با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از ابزار کتابخانه ای، به بررسی جنبه های ادبی و اجتماعی خطبه های حضرت زینب بپردازد.