مطالعه اثرات افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با رهیافت داده - ستانده (86-1385)

توجه به این که سطوح قیمت و تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی خارج از روال و سازگار بازار تعیین می شود، حصول اطمینان از تعیین و برآورد یک قیمت متعادل و ضرورت شفاف و آشکار نمودن پیامد قیمت های تعیین شده برای سیاستگذاران بخش حائز اهمیت فراوان است.

مطالعه به منظور تعیین اثرات افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با رهیافت داده–ستانده انجام شد.

در این مطالعه کاربردی، جامعه پژوهش تمام بخش های اقتصادی کشور ایران بود. جدول داده-ستانده سال 1380 مرکز آمار ایران به عنوان پایه آماری به کار رفت.طی سه سناریوی متفاوت اثر افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی به صورت خفیف (معادل مقدار تعرفه های مصوب)، متوسط (معادل نرخ تورم) و شدید (معادل نرخ های پیشنهادی نظام پزشکی)در سال 1386نسبت به1385 بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی محاسبه شد. برای تحلیل داده ها ازرویکرد طرف عرضه داده-ستانده در قالب دو مدل باز و بسته و همچنین نرم افزار excel استفاده شد.

دامنه تغییر اثر افزایش تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با اعمال سناریوهای اول، دوم و سوم در قالب مدل باز، به ترتیب بین 00001/0 تا 81/13، 00001/0 تا 31/15 و 00003/0 تا 43/50 درصد بود. در قالب این مدل بخش پزشکی و بیمارستانی و سپس بخش خدمات اجتماعی بیش ترین حساسیت مثبت را نسبت به افزایش تعرفه های پزشکی و بیمارستانی داشتند،در حالی که بخش کشاورزی کم ترین حساسیت مثبت از خود نشان داد. دامنه تغییر اثر افزایش تعرفه ها بر شاخص قیمت بخش های اقتصادی با اعمال سناریوهای اول،دوم و سوم در قالب مدل بسته به ترتیب بین02/0 تا 46/12، 02/0 تا 01/14 و 06/0 تا 14/46 درصد تعیین شد. در قالب مدل بسته هم حساسیت بخش ها همانند مدل باز بود. برخی از بخش ها هم متاثر از تغییر تعرفه ها نبودند و حساسیت صفر داشتند.

اثرات ناچیز تغییر تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر روی سایر بخش ها و نقش کمتر آن در درونی کردن فرآیند تولید و یکپارچگی اقتصاد نشان داد که بخش های مذکور اساسا ماهیت مصرف نهایی دارند تا واسطه ای. بر اساس نتایج بدست آمده پیشنهاد می شود که تغییرات تعرفه های خدمات پزشکی و بیمارستانی بر اساس نرخ تورم محاسبه و اعمال شود.