کثرت گرایی و جایگاه دین در جامعه دمکراتیک با تاکید بر دیدگاه رورتی

پرسش درباره جایگاه دین در جامعه دمکراتیک به طور مستقیم به نوع کثرت گرایی مورد نظر ما مربوط می شود. با فرض اینکه تنشهای درون اجتماعی، مشخصه جامعه دمکراتیک است، به نظر می رسد تردیدی وجود ندارد که باید جایگاهی برای دین و افراد دیندار در آن فراهم باشد. اتخاذ دیدگاهی مناسب در باب کثرت گرایی برای جامعه دمکراتیک حیاتی است. دست کم دو روایت در خصوص کثرت گرایی مطرح است: قیاس ناپذیر یا رادیکال و قیاس پذیر یا ملایم. در این مقاله استدلال شده است که تبیین قیاس ناپذیر در باب کثرت گرایی هم از حیث نظری (مانند ناممکن بودن نقد بیرونی) و هم از حیث عملی (مانند جایگزینی متقاعد کنندگی با زور) با مشکلات جدی مواجه است. رورتی از کثرت گرایی قیاس پذیر جانبداری می کند البته براساس قراردادهای عملی یا مهارتهایی از نوع «دانش مهارتی» بدون فرض هرگونه فراروایت یا راهنمای ترجمان میان آموزه ها یا دیدگاه های رقیب. اما در مقاله حاضر، هماهنگ با نظر دیویدسون اظهار شده است که نوعی ترجمان میان دیدگاه های رقیب، اجتناب ناپذیر است. به علاوه، بر این نکته نیز استدلال شده است که کثرت گرایی قیاس پذیر را نمی توان تنها به مهارتهایی از نوع دانش مهارتی محدود کرد بلکه به نوعی از بصیرتهای نظری نیز نیاز است. این دیدگاه از کثرت گرایی نه تنها باب گفتگو را باز می کند، بلکه مبنایی برای رفع تفاوتها یا تعارضهای تصنعی میان دیدگاه های رقیب را نیز فراهم می آورد. البته تفاوتهای واقعی می تواند باقی بماند و باید در مورد آنها تساهل ورزید.