دانش و فناوری در تمدن اسلامی و ایرانی (آل بویه)

اسلام به عنوان دینی که مشوق دانش و فناوری است توانست جامعه اسلامی را در کوتاهترین زمان به اوج ترقی و توسعه برساند. در میان حکومتهای اسلامی و شیعی دولت آل بویه یکی از درخشانترین اعصار تاریخی به لحاظ علمی و فنی بوده است. علت عمده این رویکرد را عده ای ناشی از تفکر عقلانی مکتب شیعه و پیروان آن می دانند. آل بویه یکی از بزرگترین دودمانهای شیعی ایرانی بوده اند که در آغاز تاریخ اسلام پدید آمدند. امریان مقتدر آل بویه هم به دلیل اتحاد و یکدلی و هم به دلایل اعتقاد به تشیع، منشا آثار فراوانی شدند و در جامعه تحت حکومت آنان علم و فناوری از درخشش خاصی برخوردار بود. خلفای عباسی هم به دلیل ضعف ناچار بودند از آنها اطاعت کنند. براساس اعتقاد امران آل بویه به تشیع، آنها تا حدودی مردم سالاری (دمکراسی) را اجرا کردند و فرقه های مذهبی در عهد آنان آزاد بودند. در این مقاله شمار محققان و دانشمندان و آمار تفکیکی آنها به لحاظ موضوعی، و گرایشات مذهبی دانشمندان در زمان آل بویه به نمایش گذاشته می شود. بر اساس پژوهش انجام شده بیش از 350 محقق و دانشمند در این دوره شناخته شده اند. این افراد کسانی هستند که عمر علمی مفیدشان در بین سالهای 320/900 تا 450/1050 قرار داشته است.اگر تخصص آنها محاسبه شود شمار آنها به 714 می رسد. نکته قابل توجه این است که در این دوران تقریبا همه تخصصهای رایج آن زمان مطرح بوده و افراد متخصص در همه رشته ها چه به لحاظ نظری و چه به لحاظ عملی و فنی به فعالیت مشغول بوده اند.