جستاری بر شناخت ویژگی های ساختاری معماری روستایی جزیره قشم (نمونه مورد بررسی: روستای لافت)

تا دهه های اخیر نظام ساخت و ساز ابنیه بر دوش معمارانی بوده که طبق همان روال استاد شاگردی و در طول زمان، مراتب کمال را طی نموده و پاسخگوی نیازهای روحی و جسمی مردم در قالب تولید ماوا و مسکنی درخور انسان بوده اند. سرشت پاک و کمال یافته این معماران می توانست به شایستگی جواب اعتماد مردم را به صورت ارائه فضاهایی کارا، زیبا و متناسب با شگردهایی که حاصل تجربه استادکاران بود، بدهد. ذهن خلاق و پویای ایشان بافت، کارکرد، روحیات فضاها، مصالح، و روش های اجرا را می شناخت و به بهترین وجه از ابزارهای ساده و دقیق بهره می جست. با فراگیر شدن تولید صنعتی در ایران، نظام های پیشین کم رنگ شدند و تولید انبوه جایگزین ساخت و سازهای انسانی شد. با این همه، روستای لافت به دلیل محدودیت های دسترسی و ارتباطات تاکنون از مواجهه با جاذبه های کاذب زندگی معاصر به دور بوده و به تبع آن، سیمای روستا از تغییرات اساسی مصون مانده و هنوز تداوم معماری بومی منطقه از بین نرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر در پی آن است تا با بررسی عوامل دخیل در پدید آمدن ساختارهای بومی دارای ارزش های پایدار، مانند مهارت های ساخت، ابزار کار و نیروی انسانی به پاسخی مناسب برای جنبه های متفاوت و مورد توقع باشندگان آن، از جمله جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی برسد. چنین معماری موفقی نیز باید پدید آورندگانی توانمند داشته باشد که به خوبی با مسائل بومی آن مکان آشنا بوده و توانایی استفاده از مزایا و توانمندی های آن را داشته باشند. معماری بومی ایران نیز دارای چنین خصیصه هایی است و هنگامی که این معماری غنی در حاشیه ساحل دریا پدیدار می شود، بهترین پاسخ جهت برآورد نیازهای باشندگان را بروز می دهد. در همین راستا پژوهش حاضر به دنبال آن است تا با مطالعه توصیفی از روش تجربی به بررسی نظامات ساختاری بافت موجود، به بازشناخت ویژگی های اصلی معماری بومی لافت برآمده از شرایط خاص اقلیم گرم و مرطوب این منطقه، بپردازد تا بتوان برای باززنده سازی بافت های بومی مشابه آن از این راهکارها بهره جست.