تحلیل مفهوم اجتماعی شدن حرفه ای در پرستاری: رویکرد تکاملی راجرز

اجتماعی شدن فرایندی است که در سراسر زندگی انسان ها جریان دارد. این پدیده در حرفه پرستاری با برنامه های آموزش رسمی آغاز می شود و با ورود فرد به محیط های کاری تداوم می یابد. اجتماعی شدن حرفه ای به عنوان فرایند یادگیری دانش، مهارت ها، درونی سازی ارزش ها، باورها و هنجارهای حرفه و شکل گیری هویت حرفه ای تعریف می شود. هدف این مطالعه روشن سازی مفهوم اجتماعی شدن حرفه ای، و درک و شناخت بیشتر ویژگی ها، پیشایندها و پیامدهای آن در پرستاری می باشد.
در این مطالعه از رویکرد تحلیل مفهوم تکاملی Rodgers استفاده شده است. متون منتشر شده بین سال های 1995 تا 2009 میلادی در مورد اجتماعی شدن حرفه ای در علوم سلامت، به ویژه پرستاری، از پایگاه های اطلاعاتی علمی جستجو شد. پس از اعمال معیارهای ورود و نمونه گیری نهایی، 4 کتاب و 47 مقاله در حیطه پرستاری و علوم سلامتی انتخاب شدند و مورد بررسی و تحلیل عمیق قرار گرفتند. فرایند تحلیل تحت نظارت و بازبینی دو نفر از اساتید صاحب نظر در زمینه تحلیل مفهوم انجام شد.
تحلیل مفهوم مورد مطالعه نشان داد که اجتماعی شدن حرفه ای فرایندی پیچیده است که با 4 ویژگی یادگیری، تعامل، تکامل و سازگاری مشخص می شود. همچنین، از مهم ترین پیشایندهای مفهوم می توان به اهمیت برنامه های آموزشی جامع، الگوهای نقشی شایسته، فراهم بودن فرصت کسب تجربه در عرصه و ارایه بازخوردهای سازنده در دوران آموزشی و محیط های کاری اشاره کرد. پیامدهای اجتماعی شدن حرفه ای بسیار گسترده، متغیر و متاثر از عوامل شخصی، سازمانی و موقعیتی است. اجتماعی شدن حرفه ای با نتایج مطلوب و گاهی نیز با تبعات ناخوشایند همراه است.
اجتماعی شدن حرفه ای فرایندی اجتناب ناپذیر، پیچیده، متغیر، پویا، دایمی و در عین حال غیر قابل پیش بینی است. ادبیات موجود نشان می دهد که اجتماعی شدن حرفه ای همیشه نتایج مطلوب به همراه ندارد، به ویژه این که در برخی متون، پیامدهای منفی آن بسیار برجسته و نگران کننده ذکر شده است. از این رو، اجتماعی شدن مؤثر در حرفه پرستاری مستلزم فراهم بودن شرایط و تمهیدات در عرصه آموزش و خدمات است. این مطالعه، ضمن تشریح و روشن سازی اهمیت، قلمرو و کاربرد مفهوم اجتماعی شدن در حرفه پرستاری، آغازی برای تحقیق و توسعه بیشتر مفهوم، و گسترش دانش پرستاری خواهد بود.